Passende zorg

Passende zorg is zorg die van hoge kwaliteit is, voor elke Nederlander toegankelijk, en tegelijkertijd ook betaalbaar. Willen we de patiënt de best passende zorg ook in de toekomst blijven bieden, dan is een transformatie van de zorg noodzakelijk. Want de zorgvraag blijft stijgen en wordt steeds complexer. Technologische ontwikkelingen gaan razendsnel. Budgetten staan onder druk en we komen steeds vaker bedden en handen tekort. Bekijk hoe medisch specialisten passende zorg toepassen.

‘Passende zorg’ is als term in 2020 geïntroduceerd door het Zorginstituut Nederland (ZiNL) en de NZa. Er zijn vijf principes van passende zorg, deze vormen de basis van het Integraal Zorgakkoord en geven een richting aan de uitwerking ervan:

1. Passende zorg is waarde gedreven: doelmatige inzet van effectieve zorg, met als doel voor de patiënt relevante winst in gezondheid en functioneren tegen een redelijke prijs.
2. Passende zorg komt samen met en gezamenlijk rondom de patiënt tot stand: de functioneringsvraag staat centraal in het samen beslissen, met multidisciplinaire expertise en bezien in de sociale context van de patiënt.
3. Passende zorg is de juiste zorg op de juiste plek: (duurdere) zorg voorkomen, verplaatsen en rondom mensen organiseren, en te vervangen door slimme zorg en e-health.
4. Passende zorg gaat over gezondheid in plaats van ziekte: overheidsbeleid inzetten op preventie en gezondheidsbevordering, en het verkleinen van gezondheidsverschillen. Focus op eigen ervaren gezondheid en functioneren en voorkomen van ziekte en zwaardere zorg.
5. Passende zorg vindt plaats in een prettige en goede werkomgeving voor zorgprofessionals.

Passende zorg omvat verschillende vormen van zorgtransformatie waar medisch specialisten de laatste jaren hun stempel op hebben gedrukt: juiste zorg op de juiste plek, digitale zorg, samen beslissen, zorgevaluatie en gepast gebruik, en netwerkgeneeskunde. Het leveren van de best passende zorg wordt voortdurend door medisch specialisten gedaan, primair in de spreekkamer in samenspraak met de patiënt. Hierbij wordt rekening gehouden met de actuele stand van effectiviteit van de zorg, richtlijnen en de individuele keuzes van patiënten. Ook al is passende zorg voor medisch specialisten niet nieuw, toch nemen medisch specialisten hun verantwoordelijkheid om deze verder te optimaliseren. 

Voor het optimaliseren van passende zorg moet echter wel aan een paar randvoorwaarden worden voldaan zoals goede gegevensuitwisseling een landelijk uniforme zorgprestaties. Bovendien mag het streven naar passende zorg niet leiden tot een toename van bureaucratie en administratieve lasten. 

Juiste zorg op de juiste plek

Met juiste zorg op de juiste plek werken we aan passende zorg door (duurdere) zorg te voorkomen, te verplaatsen en rondom mensen te organiseren, en te vervangen door slimme zorg en e-health. Medisch specialisten dragen op veel verschillende manieren bij aan passende zorg en de juiste zorg op de juiste plek. We hebben ruim 300 voorbeelden verzameld om te laten zien hoe medisch specialisten dit concreet doen. 

Netwerkgeneeskunde

Volgens de Federatie is netwerkgeneeskunde een van de beste manieren om juiste zorg op de juiste plek, en daarmee passende zorg te realiseren. Het idee dat juiste zorg op de juiste plek het beste gerealiseerd kan worden als zorg - en dus de patiënt – verplaatst wordt tussen de lijnen, vindt de Federatie namelijk te beperkt. Beter is om de patiënt, die uniek is, centraal te zetten. Afhankelijk van de zorg die nodig is, beweegt de juiste zorgverlener vanuit een netwerk naar de patiënt toe. In dit netwerk werken diverse (zorg)professionals zoals huisartsen, fysiotherapeuten, diëtisten, wijkverpleegkundigen en medisch specialisten met respect voor elkaars kennis en kunde samen. Samen bepalen ze wie de patiënt het beste kan helpen en waar. En wat een patiënt zelf kan doen.

Taakherschikking

Door taakherschikking kan minder complexe zorg door physician assistants, verpleegkundig specialisten, huisartsen of andere zorgprofessionals worden gedaan. Voorbeelden zijn physician assistants die minder complexe heelkundige handelingen verrichten. Of medisch-specialistische ondersteunende zorg in een anderhalvelijnscentrum samen met huisartsen, en een teleconsult tussen huisarts en medisch specialist met het doel de patiënt zoveel mogelijk in de huisartsenpraktijk te behandelen.

Zorgevaluatie en gepast gebruik

Volgens de Federatie is zorgevaluatie een belangrijk onderdeel van het optimaliseren van passende zorg. Zorgevaluatie (klinisch evaluatieonderzoek naar de effectiviteit van bestaande zorg en diagnostiek) levert de informatie die nodig is om in de spreekkamer samen met de patiënt passende keuzes te kunnen maken. De implementatie van de uitkomsten van zorgevaluatie helpt bovendien de zorg kwalitatief goed, toegankelijk en betaalbaar te houden.

Digitale zorg

Digitale zorg zet de patiënt centraal. Voor sommige patiënten kan het lastig zijn om zich fysiek naar het ziekenhuis te begeven. Met e-health heeft de patiënt de keuze om bijvoorbeeld gebruik te maken van een telefonisch of e-mail consult met een medisch specialist. Door digitale zorg is het ook steeds vaker mogelijk om patiënten op afstand te monitoren en te begeleiden, waardoor onnodige ziekenhuisbezoeken en operaties voorkomen kunnen worden.

Samen beslissen 

Samen beslissen begint met het besef bij de medisch specialist en patiënt dat ze elkaar nodig hebben. De medisch specialist heeft de medische kennis en de patiënt kent zijn of haar situatie het beste. Een goed ingericht proces van samen beslissen met voldoende ruimte voor dialoog helpt arts en patiënt om samen tot de best passende medische behandeling te komen.