Drie nominaties Wetenschaps- en innovatieprijs 2025

De drie nominaties voor de Wetenschaps- en innovatieprijs van de Federatie Medisch Specialisten zijn bekend. In willekeurige volgorde zijn dat: de ARTICA trial (cardiologen) over het uitsluiten van een hartinfarct in de ambulance in plaats van in het ziekenhuis; de SONIA studie (internisten) over het toepassen van CDK4/6-remmers bij uitgezaaide borstkanker; en de PREPARE studie (ziekenhuisapothekers) over de relatie tussen het DNA-profiel en bijwerkingen van medicijnen. Wie straks de bokaal in ontvangst mag nemen, blijft nog even spannend. Op 19 juni wordt de prijs uitgereikt tijdens het lustrumcongres van de Federatie. 

De vakjury onder leiding van ZonMw-voorzitter Arfan Ikram selecteerde deze drie nominaties uit 21 voordrachten van de wetenschappelijke verenigingen. ‘Deze onderzoeken zijn gericht op de evaluatie van de effectiviteit van bestaande zorg of diagnostiek en helpen daarmee de zorg steeds verder te verbeteren’, aldus de jury. ‘Stuk voor stuk zijn het mooie en waardevolle onderzoeken. Bij het selecteren van de top 3 is onder meer gelet op relevantie voor de klinische praktijk, impact op de zorg, multicenter samenwerking, het grensverleggende karakter van de studies en een goede opzet en uitvoering van het onderzoek. Op basis van deze criteria verdienen deze drie onderzoeken duidelijk een plek in de finale.’

De genomineerde onderzoeken:

• ARTICA trial (cardiologen): Is het veilig en kosteneffectief om een hartinfarct in de ambulance uit te sluiten in plaats van in het ziekenhuis, door het afnemen van een vragenlijst en het bepalen van een hartspecifiek eiwit?
  Jaarlijks heeft de ambulance 1.5 miljoen spoedoproepen, waarvan maar liefst 15% vanwege patiënten met pijn op de borst. Deze worden met spoed naar het ziekenhuis gebracht met de ambulance om een hartinfarct uit te sluiten. Gelukkig blijkt maar een kleine minderheid echt een hartinfarct te hebben. Door het afnemen van een vragenlijst en het bepalen van een hartspecifiek eiwit (troponine) in het bloed zou je bij ruim 70.000 mensen per jaar deze rit naar het ziekenhuis kunnen besparen. Deze groep heeft namelijk een heel laag risico op een hartinfarct. Zij hebben meteen duidelijkheid en geen ambulancerit en uitgebreide analyse in het ziekenhuis nodig, waarmee bovendien jaarlijks 40 miljoen euro bespaard kan worden. 
  Lees meer over dit onderzoek
   
• SONIA studie (internisten): Wat is het beste moment om CDK4/6-remmers te gebruiken bij uitgezaaide borstkanker? 
  CDK4/6-remmers zijn medicijnen voor de behandeling van uitgezaaide borstkanker. Veel richtlijnen raden aan om deze middelen direct te gebruiken, zodra de diagnose gesteld is. De medicijnen zijn echter ook effectief als je ze pas later gebruikt, als de eerste behandeling niet aanslaat. Maar op welk moment (direct of later) patiënten het meeste baat hebben bij deze medicijnen was tot nu toe nog onbekend. De SONIA-studie laat zien dat het direct toepassen van deze medicijnen net zo effectief is als het later toepassen, maar dat het direct toepassen ook leidt tot 74% meer bijwerkingen en veel hogere kosten. Met de kennis uit dit onderzoek besparen we patiënten dus veel bijwerkingen, hoeven er minder ziekenhuisbezoeken plaats te vinden en nemen de zorgkosten met circa 45 miljoen euro per jaar af.
  Lees meer over dit onderzoek
   
• PREPARE studie (ziekenhuisapothekers): Leidt het rekening houden met het DNA-profiel bij het voorschrijven van medicijnen tot minder bijwerkingen?  
  Patiënten reageren allemaal anders op eenzelfde medicijn. De variatie in ons DNA speelt daarbij een belangrijke rol. De ene patiënt verwerkt bijvoorbeeld een medicijn sneller dan de ander, en heeft daarom een hogere dosis nodig om hetzelfde effect te bereiken. In de PREPARE-studie is onderzoek gedaan bij patiënten die startten met een van de 39 medicijnen waarvan de verwerking in het lichaam wordt beïnvloed door onze genen. Er is gekeken of deze patiënten minder bijwerkingen hebben als er rekening wordt gehouden met variatie in het DNA. Uit het onderzoek blijkt dat patiënten bij wie de dosering was afgestemd op hun DNA, 30% minder ernstige bijwerkingen hebben dan patiënten die de standaarddosis kregen voorgeschreven.  
  Lees meer over dit onderzoek