Het belang van een open en veilige cultuur
Op dinsdag 31 mei besteedde het tv-programma Zembla opnieuw aandacht aan het UMC Utrecht. In deze uitzending werd teruggeblikt op de gebeurtenissen in dit ziekenhuis nadat bekend werd dat een aantal calamiteiten niet gemeld waren en er sprake bleek van een onvoldoende open werkcultuur. De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) bracht hierover onlangs een rapport uit. Daarin werd benadrukt dat in elke zorginstelling sprake moet zijn van een veilige en open cultuur, waarin calamiteiten gemeld kunnen worden en men kan leren van fouten.
Als er iets fout gaat, is het van belang dat een arts daar open over is. De Federatie Medisch Specialisten benadrukt nogmaals het advies altijd een melding te doen als er iets is fout gegaan. In iedere instelling moet een interne meldingsprocedure aanwezig zijn waardoor men veilig kan melden. Marcel Daniels, algemeen voorzitter van de Federatie, gaf in de uitzending van Zembla aan, dat het in een samenwerkingsverband zo moet zijn dat je elkaar aanspreekt op onwenselijk gedrag. Dat je elkaar alert houdt om fouten te voorkomen en leert van ongewenste uitkomsten. Als bestuur is het van belang te luisteren naar signalen uit de organisatie en daar zichtbaar iets mee te doen.
Continu verbeteren
In het visiedocument Optimaal Functioneren van de Federatie zijn alle afspraken en verbeterinstrumenten opgenomen gericht om het functioneren van medisch specialisten continu te verbeteren. Kwaliteitsvisitaties zijn daar een onderdeel van. Bij kwaliteitsvisitaties wordt het functioneren van een vakgroep of maatschap tegen het licht gehouden door collega’s vanuit de wetenschappelijke vereniging. Daarbij wordt aandacht geschonken aan de cultuur binnen en rondom de vakgroep. Ook het melden van en omgaan met incidenten, complicaties, en calamiteiten hoort hierbij. Een andere methode van reflectie waaraan medisch specialisten deelnemen is ‘individueel functioneren medisch specialist’ (IFMS).
Leerklimaat stimuleren
De vakgroep waar de medisch specialist deel van uitmaakt, is medeverantwoordelijk voor het functioneren van haar leden. Het is van belang dat de medische staf en raad van bestuur een vinger aan de pols houden bij alle vakgroepen en een open cultuur en een voortdurend leerklimaat stimuleren. Ook in de raad van toezicht moet de wijze waarop het bestuur van de instelling omgaat met het functioneren van medisch specialisten, een vast aandachtspunt zijn.