Duurzaam dokteren
Op 12 november organiseerde de Federatie Medisch Specialisten de bijeenkomst 'Duurzaam dokteren’ voor wetenschappelijke verenigingen en medisch specialisten die zich bezighouden met duurzaamheid. Tijdens deze drukbezochte avond werd met veel energie gediscussieerd over de dilemma's rondom duurzaamheid in de zorg en de stappen die wetenschappelijke verenigingen kunnen zetten om hun specialisme te verduurzamen.
‘Het besef dat de zorg duurzamer moet, wordt steeds sterker,’ aldus Federatiebestuurslid Jelle Ruurda. ‘Al blijft het ‘hoe’ nog wel een lastige vraag. In Federatieverband zetten we momenteel stappen om hier als beroepsgroep vorm aan te geven. Het krijgt een plek in onze Visie Medisch Specialist 2035, er is een leidraad Duurzaamheid in richtlijnen ontwikkeld, we zijn bezig met opleidingsmodules en starten in 2025 met de ontwikkeling van een kennisagenda over duurzaamheid. Als Federatie willen we graag een verbindende functie vervullen en initiatieven samenbrengen.’
Zorg van de toekomst
Co-assistent Femke van der Zant inspireerde de aanwezigen met haar droom als jonge dokter over de duurzame zorg van de toekomst. Hoe ziet dat eruit? ‘Milieubewust handelen is wat mij betreft straks niet meer een keuze maar het nieuwe normaal’, stelde Van der Zant. ’We hebben nog een hele weg te gaan maar vanuit onze generatie is er veel passie voor duurzaamheid, en het is ergens ook een kwestie van gewoon doen. Veel veranderingen kun je bottom-up doorvoeren op de werkvloer, daar heb je geen overheid voor nodig.’
‘Focus op de korte termijn kan echt niet meer’
Lex Burdorf (Erasmus MC) ging in op de invloed van klimaatverandering op de gezondheidszorg en vice versa. ‘De huidige focus op de korte termijn kan echt niet meer. De wereld staat in brand. We moeten nu gaan nadenken over de toekomst en de zorg zo organiseren dat we nog steeds mensen beter maken, maar niet ten koste van de komende generaties. Dat zou immers onethisch zijn. Het is van belang om de ecologische voetafdruk van de zorg te kwantificeren en op basis daarvan strategieën te ontwikkelen. Duurzaamheid moet ook een factor worden bij het definiëren van goede zorg. Ook bij het doen van wetenschappelijk onderzoek is verduurzaming mogelijk. Elke onderzoeksvoorstel zou een klimaatparagraaf moeten hebben.’
Kennisagenda
Wetenschappelijke verenigingen willen graag verduurzamen binnen het eigen specialisme, maar de evidence voor het maken van goed onderbouwde afwegingen over duurzame zorg ontbreekt vaak. Om te bepalen welke kennisvragen over duurzaamheid prioriteit moeten krijgen, gaan de wetenschappelijke verenigingen met andere stakeholders in de zorg een kennisagenda ontwikkelen. Arts-microbioloog Juliette Severin, voorzitter van deze werkgroep: ‘Het is geweldig om te zien hoeveel enthousiasme er is onder wetenschappelijke verenigingen om een bijdrage te leveren aan dit project. Het onderwerp leeft en de behoefte aan een gezamenlijke koers is groot.’
Financiering
Renata Klop van ZonMw nam de aanwezigen mee in de mogelijkheden voor financiering van duurzaamheidsprojecten. ‘Er komt voorlopig geen apart ZonMw-programma, maar er zijn wel mogelijkheden voor financiering binnen programma’s zoals het Kaderprogramma passende zorg en het programma Infectieziektebestrijding. Het kan gaan om onderzoeksprojecten naar duurzame zorg, maar ook projecten die gaan over duurzaamheid bij het doen van onderzoek.’
Verduurzaming van het eigen specialisme
Sjoerd Elferink, voorzitter van de NOG-werkgroep Uitvoeringsplan Green Deal, vertelde tot slot over het uitvoeringsplan om de oogheelkunde te verduurzamen in het kader van de Green Deal doelstellingen. ‘Om onze opgedane kennis te delen, ontwikkelen we momenteel een blauwdruk waarmee andere wetenschappelijke verenigingen straks ook een uitvoeringsplan kunnen maken voor het verduurzamen van het eigen specialisme. De blauwdruk beschrijft de stappen die nodig zijn op het gebied van planning, draagvlak binnen je vereniging, rollen en verantwoordelijkheden, het bepalen van je focus en het berekenen van milieu-impact. Binnenkort is deze beschikbaar voor alle verenigingen.’