Samen beslissen serie #Hoedan?

‘Samen beslissen begint niet in de spreekkamer’

Yvonne Schoon is naast klinisch geriater en afdelingshoofd geriatrie in het Radboudumc ook voorzitter van de werkgroep Samen beslissen bij de Federatie Medisch Specialisten. Bewustzijn vergroten is de uitdaging, maar niet alleen in de spreekkamer. 

Yvonne: ‘Met een interview zoals dit brengen we samen beslissen onder de aandacht. Maar kijk ook naar de campagne Hallo dokter, hallo patiënt. Zo vergroten we het bewustzijn. Dat is nodig, want uit onderzoek blijkt dat medisch specialisten de stappen van samen beslissen niet altijd doorlopen.’ 

Yvonne Schoon

Van spreekkamer naar het ziekenhuis

Toch begint samen beslissen niet in de spreekkamer, stelt Yvonne. ‘Het is opgenomen in het zorgakkoord, dus het belang is duidelijk. Maar organisaties van ziekenhuizen moeten dat ook inzien en samen beslissen stimuleren. Het bewustzijn, de kennis en vaardigheden van hun zorgpersoneel vergroten. En de juiste randvoorwaarden scheppen. Zoals meer tijd in de spreekkamer - als daar behoefte aan is.’ 

‘Alleen als je als ziekenhuis samen beslissen prioriteit geeft, gaan mensen bewegen’ 

Ambassadeurs in het Radboudumc

Yvonne geeft het Radboudumc als voorbeeld: ‘We ontwikkelen nu de training Het goede gesprek. Daarbij zijn ambassadeurs betrokken met verschillende achtergronden: een medisch psycholoog, een verpleegkundige, een intensivist. Zij zijn een belangrijke schakel om samen beslissen te laten landen in de organisatie. Door te investeren in deze training, geeft ook de raad van bestuur aan: wij vinden dit belangrijk. En dat is echt noodzakelijk. Alleen dan gaan mensen bewegen.’ 

Kwaliteitsvisitaties en richtlijnen

Ondertussen onderzoekt de werkgroep of samen beslissen een thema kan worden binnen de kwaliteitsvisitaties. Dat maakt het onderwerp onderling bespreekbaar. Ook gaan de rapporten naar de directie van het ziekenhuis, die vervolgens de juiste stappen van de vakgroep kan volgen. De Federatie-werkgroep is daarnaast bezig om samen beslissen vast te leggen binnen de richtlijnen. Verder is het competentieprofiel voor aios verrijkt, zodat samen beslissen een onderdeel wordt van de opleiding. Zo werkt de werkgroep op verschillende niveaus aan meer en beter samen beslissen. 

Geef elkaar feedback

En wat te doen op de werkvloer? Geef elkaar feedback, tipt Yvonne. Als ambassadeur binnen het Radboudumc merkt ze dat het collega’s bewuster en bekwamer maakt. Yvonne: ‘Zo kwam er laatst een patiënt binnen, die heel benauwd was. Na het gesprek met de cardioloog zou een nieuwe hartklep de oplossing zijn. Maar toen ik haar vroeg: “Wat wilt u kunnen als u weer thuis bent?”, gaf ze aan dat ze weer zelfstandig naar de supermarkt wilde lopen om boodschappen te doen. Een nieuwe hartklep zou dat niet alleen oplossen, met twee nieuwe knieën erbij wel. Mevrouw had namelijk knie-artrose. Ik koppelde dit terug aan de cardioloog, die verrast was. Samen met de patiënt koos zij uiteindelijk voor geen enkele operatie. Door nauwe samenwerking en feedback verbetert samen beslissen. Mijn collega medisch specialisten vragen nu zelf door naar het dagelijks leven, de wensen en behoeften van de patiënt. Een stap die anders wordt overgeslagen.’ 

Droomscenario

Het droomscenario voor Yvonne? ‘Dat je één keer in de zoveel tijd video-opnames maakt in de spreekkamer en deze samen analyseert met collega’s. Wat gaat er goed en wat kan er beter? Dat zou ideaal zijn.’ 

‘Samen beslissen geeft je de meeste voldoening, óók als het in onze ogen ‘slecht’ afloopt met een patiënt’ 

Meer vrede als het slecht afloopt

Samen beslissen is niet altijd makkelijk, vindt Yvonne. ‘Zo koos een man laatst voor een risicovolle operatie en overleed daaraan. Of een nog fitte vrouw koos juist niet voor de behandeling van een kwaadaardige tumor in haar mond. Ze hechtte veel waarde aan haar uiterlijk, wilde goed blijven spreken (de operatie zou spreken via een tracheacanule betekenen red.) én ze was tevreden met het leven dat ze had gehad. Op die momenten ga je twijfelen: doen we hier wel goed aan? Maar doordat je het proces van samen beslissen zo zorgvuldig en samen met de patiënt hebt doorlopen, kun je er beter vrede mee hebben als het ‘slecht’ of anders loopt dan je vooraf hebt ingeschat. Je weet dat dit was wat de patiënt wilde. En dat geeft uiteindelijk de meeste voldoening.’ 
 
Lees meer interviews uit de serie #Hoedan?
 


Lees meer interviews uit de serie Samen beslissen #Hoedan?

Nummer 1 - 'Op zoek naar de vraag achter de vraag', chirurg Guus Janus

Nummer 2 - 'De optie "niets doen" bespreek ik sindsdien altijd met de patiënt', neuroloog Jeroen Trip

Nummer 3 - ‘Het dwingend en ongevraagd advies geven heb ik mezelf echt moeten afleren’, kinderarts Paul Brand

Nummer 4 - 'De patiënt echt kennen is cruciaal', huisarts Pim Keurlings en internist Prabath Nanayakkara