‘Aan de hand van de tekeningen ontstaan tussen aois de mooiste gesprekken’
VOORLOPERS VAN INTERPROFESSIONEEL OPLEIDEN
‘Samenwerken is iets wat je moet leren, net als in een relatie: geven en nemen, en samen uitvogelen wat voor beide partijen goed werkt’, zegt Dieneke van Asselt, klinisch geriater in het Radboudumc in Nijmegen. Ze is als opleider betrokken bij meerdere projecten rondom interprofessioneel opleiden, waaronder Transmurale digitale consultatie, één van de zeven experimenten van Opleiden 2025.
In de patiëntreis krijgen zorgprofessionals in een netwerk rond de patiënt op verschillende momenten met elkaar te maken. Bijvoorbeeld bij een verwijzing naar het ziekenhuis of na een polibezoek of na ontslag uit het ziekenhuis. Van Asselt: ‘Ideale momenten om aios te laten ervaren hoe belangrijk goede samenwerking in een zorgnetwerk is om de juiste zorg op de juiste plek te organiseren.’
Begrip voor elkaar situatie
Doel van de onderwijsmethode Transmurale teleconsultatie is dat aios in de eerste lijn laagdrempelig, via een digitaal consult, hun collega-aios in de tweede lijn om advies leren vragen. De consultvraag wordt vanuit beide perspectieven medisch-inhoudelijk beoordeeld en er wordt expliciet stilgestaan bij factoren die een optimale samenwerking kunnen bevorderen en belemmeren. ‘Er zijn altijd dingen waarvan je als medisch specialist of huisarts denkt: dat moet toch wel anders kunnen? “Waarom krijg ik nou een patiënt met een aambei verwezen?” of “hoezo gooit de specialist die patiënt over de schutting?” Alleen al die frustratie naar elkaar uitspreken en erover in gesprek gaan kan helpen om begrip te krijgen voor elkaars situatie.’
Saamhorigheid
Van aios hoort Van Asselt dat ze veel aan de onderwijsmethode hebben gehad, ‘omdat ze voorheen nooit zo expliciet stil hadden gestaan bij het belang van samenwerking tussen eerste en tweede lijn. Zo van: “Wij zitten hier, zij zitten daar, we zijn afhankelijk van elkaar, maar dat zal allemaal wel loslopen.” Maar samenwerken is een vaardigheid die je kunt leren en trainen. De aios huisartsgeneeskunde en interne geneeskunde vinden het heel fijn om met elkaar te oefenen en uit te zoeken: wat weet jij, wat weet ik, hoe kunnen we het beste met elkaar communiceren, welke verwijsvragen vind jij wel en niet goed en waarom?’ De onderwijsmethode levert niet alleen heldere consultvragen en effectieve verwijzingen op, maar ook een gevoel van saamhorigheid. ‘We zitten als eerste- en tweedelijns artsen samen in het bootje en soms lijkt het alsof we elkaar uit dat bootje willen duwen, maar zo werkt het natuurlijk niet. Het gaat niet over ‘jij en ik’, maar over wat is goed voor deze patiënt en hoe we elkaar daarin kunnen helpen.’
Aios tekening uit de module transmuraal leren samenwerken over de samenwerking tussen huisartsen, klinisch geriatrie en specialisten ouderengeneeskunde.
Vrijkomende emoties
Van Asselt nam het Opleiden 2025-experiment in het afrondende stadium over van Nynke Scherpbier, die het Radboudumc verruilde voor het UMCG. Zelf is ze betrokken bij een andere module rondom transmuraal leren samenwerken. Deze module is bedoeld om aios huisartsgeneeskunde, aios geriatrie en aios ouderengeneeskunde met elkaar te verbinden. ‘Ze gaan onder meer meedraaien op elkaars werkplek en in gesprek over wat ze zagen en meemaakten. De mooiste werkvorm in de module vind ik de tekening: we vragen elke aios om een tekening te maken van een goede of slechte ervaring in de samenwerking. Terugkerende tekeningen gaan over muren en eilandjes, over gescheiden werelden en over stroef verlopende communicatie, met de patiënt radeloos in het midden. Door te tekenen spreken we een ander deel van ons brein aan, waardoor ook emoties boven water komen. Machteloosheid en frustratie bijvoorbeeld. De oplossing voor de kwestie die de emoties veroorzaakt is meestal heel simpel, maar die komt pas na de tekening, als ze bijeenkomen onder begeleiding van een docent. Aan de hand van de tekeningen ontstaan tussen aois van verschillende specialismen de mooiste gesprekken.’