Wetenschap

Medisch specialisten die betrokken zijn bij wetenschappelijk onderzoek slaan de brug tussen onderzoek en de praktijk: de spreekkamer. We onderscheiden twee soorten wetenschappelijk onderzoek:

• zorgevaluatie: onderzoek om bestaande zorg beter te onderbouwen
• innovatie: onderzoek om de zorg te vernieuwen

Medisch specialist onderzoekers hebben de verantwoordelijkheid om maatschappelijk relevant onderzoek te doen en om dit onderzoek ook goed te doen. Goed onderzoek doen’ (de juiste vragen stellen) en ‘onderzoek goed doen’ (methodologisch correct uitvoeren) blijkt in het huidige onderzoeksklimaat echter niet altijd een eenvoudige opgave. Er is sprake van concurrentie tussen onderzoekers en beloning is nog te vaak gebaseerd op aantal en impact van publicaties. De Federatie zet zich daarom in om het huidige onderzoeksklimaat te verbeteren en heeft een duidelijk standpunt wetenschappelijke integriteit vastgesteld.

Position paper

Bij het doen van onderzoek lopen medisch specialisten nog tegen de nodige knelpunten aan op het gebied van wet- en regelgeving, samenwerking, wetenschappelijke integriteit en financiering.

De Federatie vindt dat:

• de samenwerking in het onderzoeksveld beter kan;
• onderzoeksdata meer moeten worden gedeeld;
• data uit kwaliteitsregistraties meer moet worden benut voor onderzoek;
• er nog te veel sprake is van belemmerende regelgeving en bureaucratische procedures.

De Federatie heeft in de position paper De medisch specialist in de rol van wetenschapper beschreven hoe medisch specialisten kunnen bijdragen om deze knelpunten op te lossen. Met als uiteindelijk doel: onderzoeksresultaten sneller naar de klinische praktijk brengen en de zorg voor de patiënt steeds verder verbeteren.

Onderzoeksinfrastructuur

Om ervoor te zorgen dat nieuwe en betere behandelingen eerder bij de patiënt terechtkomen, is een goede onderzoeksinfrastructuur onontbeerlijk. In de praktijk lopen medisch specialisten echter tegen veel bureaucratie aan, bijvoorbeeld bij het opstarten van wetenschappelijk onderzoek. Door de verplichte goedkeuring door Medisch Ethische Toetsingscommissies (METC’s) - en dan specifiek de ‘toetsing lokale uitvoerbaarheid’ - loopt onderzoek soms tot een jaar vertraging op. De Federatie heeft daarom samen met de wetenschappelijke verenigingen diverse oplossingsrichtingen bedacht om goedkeuringsprocedures voor klinisch multicenter onderzoek te vereenvoudigen en te versnellen. Deze oplossingen staan beschreven in het adviesrapport Knelpunten oplossen bij opstarten van wetenschappelijk onderzoek door medisch specialisten.

Daarnaast werkt de Federatie werkt nauw samen met andere partijen om de onderzoeksinfrastructuur te verbeteren:

• ELSI (Ethical, Legal en Social Implications) Servicedesk biedt onderzoekers, zorgverleners, patiëntvertegenwoordigers en beleidsmakers informatie en advies over ethische, maatschappelijke en juridische vraagstukken rond onderzoek naar personalised medicine. De website geeft informatie aan de hand van een lijst met veelgestelde vragen binnen verschillende categorieën, onder andere over toestemmings- en bezwaarprocedures en gegevensbescherming. Daarnaast bevat de website een bronnenlijst, inclusief relevante wetten, gedragscodes en praktijkvoorbeelden en een helpdesk waar mensen vragen kunnen stellen. Projectmedewerkers en/of andere experts, zoals ethici of gezondheidsjuristen, beantwoorden de vragen. Daarnaast monitort en signaleert de ELSI Servicedesk vragen en kennislacunes.
• Health Research Infrastructure is een initiatief ontwikkeld door een aantal Nederlandse onderzoeksorganisaties. Zij werken samen aan één verbindende nationale infrastructuur en willen kennis, apparatuur en onderzoeksgegevens optimaal toegankelijk maken voor onderzoek. ELSI is onderdeel van Health-RI.
• Dutch Clinical Research Foundation (DCRF) is een onafhankelijk, neutraal platform dat alle partijen betrokken bij patiëntgedreven klinisch onderzoek bij elkaar brengt. De Federatie is vertegenwoordigd in het bestuur van DCRF.