Databeschikbaarheid

Gebrekkige databeschikbaarheid

Uit een enquête van de Federatie onder 1116 medisch specialisten blijkt dat de beschikbaarheid van patiëntgegevens nog steeds niet goed geregeld is. Medisch specialisten lopen dagelijks vast in ict-systemen die niet goed met elkaar communiceren. Dit belemmert niet alleen hun werk, maar zet ook de patiëntveiligheid onder druk. De gebrekkige beschikbaarheid van patiëntgegevens en problemen met gegevensuitwisseling staan echter ook concentratie en spreiding en passende zorg in de weg. Want als de patiënt van de ene zorginstelling naar de andere moet, dan blijken de gegevens in de praktijk vaak onvolledig. 

Wat dokters willen

Databeschikbaarheid moet op dusdanige gebruiksvriendelijke wijze worden gerealiseerd dat het voor patiënten en zorgprofessionals voelt alsof het één landelijk epd is waarbij eenmalig vastleggen voor meervoudig gebruik de norm is. Zorgprofessionals moeten kunnen rekenen op betrouwbare, gebruiksvriendelijke systemen voor landelijke databeschikbaarheid die het zorgproces optimaal ondersteunen. Om dat mogelijk te maken, heeft de Federatie tien eisen voor data- en beeldbeschikbaarheid opgesteld.

Tien eisen

De Federatie pleit voor korte en lange termijnoplossingen: oplossingen vanuit artsen zoals de landelijke tijdlijn voor beeldbeschikbaarheid en onze eisen voor gebruiksvriendelijke en veilige toegang tot patiëntgegevens moeten zo snel mogelijk worden geïmplementeerd. De overheid heeft hierin een regiefunctie, maar ook ziekenhuizen en ict-leveranciers moeten hun belangen opzij zetten en verantwoordelijkheid nemen voor de patiëntenzorg. De tien eisen zijn:

1. Gegevens zijn compleet: Zorgprofessionals moeten beschikken over een complete en chronologische tijdlijn van alle medische gegevens (levensloopdossier), inclusief de context en duiding van data. Deze informatie moet de zorg volgen zonder onnodige drempels en beschikbaar zijn als er een actuele behandelrelatie is, tenzij er geen toestemming is.
2. Gebruiksvriendelijke weergave: Patiëntgegevens moeten overzichtelijk en logisch worden weergegeven, zodat alles snel vindbaar en bruikbaar is. Filters voor tijd, type gegevens en bron, samen met grafieken en tabellen, maken trends en verbanden makkelijk zichtbaar.
3. Databeschikbaarheid in plaats van data-uitwisselen: Data blijven bij de bron en zijn direct toegankelijk voor bevoegde gebruikers, waardoor duplicatie en interpretatieverschillen worden voorkomen. Daarbij geldt dat data worden vastgelegd volgens het principe ‘Eenmalig vastleggen voor meervoudig gebruik’.
4. Integratie in de eigen werkomgeving: Patiëntgegevens worden getoond op de vertrouwde plek in de eigen werkomgeving als één samenhangend geheel, zonder aparte applicaties of tabbladen, zodat het voelt als één epd. Transmurale data, zoals huisartsen/VVT/GGZ/verloskunde/fysiotherapie/farmacie, worden daar ook bij aangesloten.
5. Relevantie: Het is noodzakelijk dat de ontvangend arts - niet de verwijzer - bepaalt welke data relevant zijn bij de beoordeling/behandeling van de patiënt.
6. Geen administratieve lasten: Zowel voor het raadplegen als hergebruik van data zijn er geen administratieve lasten. Er is geen extra ‘handwerk’ nodig voor het opvragen, uploaden of aanmelden van data.
7. Snelle toegang tot data en beelden: Er is een geïntegreerde techniek voor data zoals lab- en meetwaarden en consultverslagen, evenals bestanden zoals beelden en documenten, met snelle beschikbaarheid zodat het werkproces optimaal ondersteund wordt.
8. Landelijke uniformiteit: Nederland wordt beschouwd als één regio, met uniforme standaarden en een landelijk dekkende infrastructuur. Leveranciers worden daar wettelijk toe verplicht.
9. Uniforme generieke functies: De basisvoorzieningen voor databeschikbaarheid in de zorg, zoals toestemming geven, identiteit vaststellen en inloggen, worden op nationaal niveau vastgesteld in plaats van lokaal of regionaal. Dit zorgt ervoor dat zorgverleners door heel Nederland op dezelfde manier toegang hebben tot gegevens en veilig informatie kunnen uitwisselen.
10. Europese aansluiting: Aansluiting van de Wet Elektronische Gegevensuitwisseling in de Zorg (Wegiz) bij de European Health Data Space (EHDS), zodat databeschikbaarheid zowel nationaal als internationaal gerealiseerd wordt.

CMIO en Platform Informatiebeleid

De Chief Medical Information Officer (CMIO) slaat als praktiserend arts met kennis van informatietechnologie een brug tussen ict en de gezondheidszorg. CMIO’s hebben een strategische rol als aanjager van automatisering, innovatie en (boven)regionale samenwerking, en vormen een brug tussen de medische staf, het ziekenhuis en de techniek. Nagenoeg alle Nederlandse ziekenhuizen hebben een medisch specialist in de rol van CMIO. De Federatie faciliteert het CMIO Netwerk en organiseert meerdere keren per jaar het Platform Informatiebeleid waar ervaringen worden uitgewisseld.

Informatieberaad Zorg

De Federatie is een van de deelnemers van het Informatieberaad Zorg. In het Informatieberaad werken overheid en zorgpartijen samen aan een basis waarin zorggegevens veilig en betrouwbaar uitgewisseld kunnen worden door te sturen op het realiseren van de Nationale Visie en Strategie op het gezondheidsinformatiestelsel.