Voorbereiding nieuwe golf COVID-19 pandemie

De zorgen over de volgende golf in de COVID-19 pandemie nemen toe. De prognoses voor de verspreiding van de omikron-variant zijn niet gunstig. Het is daarom raadzaam om op dit moment de voorbereidingen te treffen om een volgende golf in deze pandemie zo goed mogelijk het hoofd te kunnen bieden. Daarom hebben we een beknopt overzicht gemaakt van uitgangspunten en praktische handvatten in de voorbereiding op crisiszorg.

Er zijn nog veel onduidelijkheden over de omikron-variant. Het lijkt er nu op dat omikron mogelijk minder ziekmakend is - maar de besmettelijkheid veel hoger en daarmee ook het aantal patiënten dat toch tegelijkertijd in het ziekenhuis zal komen. De ziekenhuiszorg kan nog meer dan nu vastlopen als gevolg van een toenemend aantal COVID-19 patiënten dat (acute) zorg nodig heeft, een absoluut gebrek aan medisch/ondersteunend personeel en de toenemende complexiteit om zorg te leveren. Bij een langdurige golf komt de U3 zorg die binnen 6 weken geleverd moet worden, onder druk. Hier zijn grote zorgen over; de toegankelijkheid van zorg in U3 dient zo lang mogelijk gewaarborgd te worden. 

Het is raadzaam om op dit moment de voorbereidingen te treffen om een volgende golf in deze pandemie zo goed mogelijk het hoofd te kunnen bieden. Hieronder vindt u enkele uitgangspunten en praktische handvatten in de voorbereiding op crisiszorg.

De relevante brondocumenten vindt u onderaan dit bericht.

Uitgangspunten voor het maximaliseren van de klinische capaciteit in relatie tot kwaliteit van zorg

In de aanloop naar fase 3 is het uitgangspunt: doe zo veel als mogelijk voor alle patiënten in de urgentieklassen 1, 2 en 3. 
Wanneer de normale zorgcapaciteit tekortschiet is het van belang alternatieve maatregelen te treffen om capaciteit te maximaliseren en optimaliseren om zoveel mogelijk zorg te kunnen realiseren voor alle patiënten uit urgentieklassen 1, 2 en 3. 

Bij een zodanige toename van de pandemische druk dat de normale zorgcapaciteit tekortschiet (LNAZ fase 2), worden zo nodig concessies gedaan aan de kwaliteit van de zorg om de toegankelijkheid voor urgentieklassen 1 en 2 in ieder geval te borgen en voor urgentieklasse 3 zo lang mogelijk te borgen
Zorgaanbieders kunnen planmatig maatregelen treffen die enige concessie aan kwaliteit inhouden binnen de grenzen van het aanvaardbare kwaliteitsniveau maar doen dit uitsluitend als dit daadwerkelijk leidt tot meer capaciteit. 

Maatregelen die een concessie in de kwaliteit van zorg betekenen worden ingezet over de urgentieklassen 1, 2 en 3 en wel zodanig dat het risico op en/of de mate van gezondheidsschade als gevolg van deze maatregelen min of meer gelijk is voor alle patiëntengroepen in deze klassen.

Aandachtspunten in de voorbereiding

- Afschalen van U5 en U4 zorg

• zorg ervoor dat huisartsen én patiënten goed geïnformeerd zijn;
• organiseer laagdrempelig contact met de huisartsen: bijvoorbeeld door een vast moment voor telefonisch contact, gebruik van online verwijsplatform voor triage (Zorgdomein) 

- Behoudt, zolang zorgverleners niet moeten worden ingezet voor U1 of U2 zorg, zoveel mogelijk het poliklinisch spreekuur 

• beoordelen van de urgentie van de zorgvraag waarvoor verwijzing naar medisch specialistische zorg is gegeven
• voorkomen van overbelasting van huisartsenzorg
• poliklinische zorg voor chronische patiënten kan bijdragen om acute situaties/exacerbaties en daaruit voortvloeiende klinische opnames te voorkomen.
• brede inzet van alternatieve vormen: digitaal of telefonisch consult

- Continueer U3 zorg binnen 6 weken, zolang dat mogelijk is:

• bekijk in ROAZ verband op welke wijze U3 zorg in deze fase in de regio te borgen is, door aangepaste spreiding COVID-19 en/of verplaatsing U3;
• maak onderscheid naar IC-afhankelijke U3 zorg en andere U3 zorg;
• maak gebruik van de eigen (landelijke)) professionele netwerkstructuren voor mogelijkheden van behandeling van de patiënt elders – zorg voor een goed beeld van de mogelijkheden 
• juist voor deze patiënten is afstemming en samenwerking tussen huisartsen en medisch specialisten essentieel om een goed vangnet te creëren;
• de afweging welke zorg in urgentieklasse 3 verantwoord uitgesteld kan worden, wordt gemaakt door de behandelend medisch specialist, op basis van de individuele situatie de patiënt en de lokale mogelijkheden. Indien de U3 zorg wordt uitgesteld en de termijn van 6 weken nadert, dient er herbeoordeling plaats te vinden of verdere uitstel medisch verantwoord is, of dat deze zorg opgeschaald wordt naar U2.

- Opschalen (IC) capaciteit U1 en U2 zorg

• maak gebruik van het vrijgekomen personeel van het afschalen van U4 en U5 zorg.

Handvatten voor de lokale organisatie van de crisiszorg

Staff

• breng in kaart welke extra ondersteunend personeel kan worden ingezet: denk aan studenten verpleegkunde en geneeskunde, oud-medewerkers, arts-onderzoekers etc. 
• zet extra personeel nu al in om hen tijdig in te werken én regulier personeel te ontlasten 
• bereid inzet van informele zorgverleners / vrijwilligers voor t.b.v. inzet in fase 3

Space

• zorg voor goede doorstroom op de SEH door bijvoorbeeld andere ruimten te gebruiken voor verdere diagnostiek / behandeling ná initiële triage;
• maak inzichtelijk wat de regionale capaciteit voor verder herstel elders is – deze is beperkter dan voorheen dus is het zaak te weten wát er wel kan en wáár.
• check de belastbaarheid van bijvoorbeeld zuurstofsystemen en zorg voor voorraden van benodigde apparatuur
• organiseer de palliatieve zorg

System

• Patiënten met zuurstof naar huis waar mogelijk;
  • lokale/regionale afspraken met de huisartsen over de verantwoordelijkheid voor monitoring van deze patiënten;
  • géén handtekening verwijzer nodig voor retour van zuurstofapparatuur tot 28/02/2022.
• Zorg voor één duidelijk aanspreekpunt voor verwijzers, zodat zij laagdrempelig kunnen overleggen over wel/niet verwijzen naar de SEH. Overweeg ook een huisarts op de SEH te positioneren voor vlotte afstemming over in- en eventuele uitstroom.
• Maak afspraken over ‘anders werken’ met minder controles, meer patiënten per verpleegkundige etc. en start hier al mee!

Praktische uitwerking en stroomschema’s vindt u in deze documenten van de Federatie

Handreiking voor keuzes bij het op- en afschalen van reguliere poliklinische non-COVID zorg
Raamwerk voor het behoud van reguliere klinische non-COVID zorg in relatie tot de pandemische druk
Opschalingsplan COVID-19 versie 1.1 oktober 2021 
Raamwerk voor optimaliseren en maximaliseren van klinische capaciteit
Download het Pdf-overzicht met alle relevante COVID-19 documenten voor de medisch-specialistische zorg

Overige documenten

Aanvulling op het Tijdelijk Beleidskader inzake IC-afhankelijke U3 zorg
LCPS Infopakket fase 2D