Meer aandacht voor wetenschappelijke integriteit

De Federatie Medisch Specialisten publiceert deze maand haar standpunt over wetenschappelijk integriteit. “In het competitieve wetenschapsklimaat in Nederland is het goed om afspraken te maken over wetenschappelijke integriteit. Het gaat ook over andere aspecten die minder duidelijk zijn dan fraude,” benadrukt Peter Paul van Benthem, voorzitter van de Raad Wetenschap & Innovatie van de Federatie. “Integriteit gaat ook over zaken als het publiceren van onderzoeksresultaten als deze negatief uitvallen en het beschikbaar stellen van onderzoeksdata aan andere onderzoekers”. Met het standpunt wetenschappelijke integriteit sluit de Federatie aan bij de internationale gedragscode voor wetenschappelijke onderzoek: de Lancet REWARD campaign.

De Lancet campagne staat voor REduce research Waste And Reward Diligence. De gedachte is dat financiers, toezichthouders, commerciële organisaties, uitgevers, redacties en onderzoekers de verantwoordelijkheid hebben om kennis te ontwikkelen, maar ook om gezamenlijk te werken aan relevante kennis, goede uitvoering van onderzoek en het beschikbaar stellen van onderzoeksresultaten. “In het huidige onderzoeksklimaat is er nog steeds sprake van beloning gebaseerd op aantal en impact van publicaties. Daarbij is er een sterke concurrentie tussen onderzoekers. Dit kan haaks staan op ‘goed onderzoek doen’ (de juiste vragen stellen) en ‘onderzoek goed doen’ (methodologisch correct uitvoeren), aldus Peter Paul van Benthem, voorzitter van de Raad Wetenschap & Innovatie van de Federatie.

Beter wetenschappelijk klimaat

Dat laatste vormt ook de kern van het standpunt Wetenschappelijke integriteit: “Medisch specialist onderzoekers hebben de verantwoordelijk­heid maatschappelijk relevant onderzoek te doen en dit uit te voeren volgens ‘de regels der kunst’, zodat ontwikkelde kennis kan worden ingezet om de zorg te verbeteren”. Het standpunt beschrijft verder hoe de Federatie zich wil inzetten voor een beter wetenschappelijk klimaat, en hoe de individuele medisch specialist hier zelf aan kan bijdragen. Van Benthem: “Belangrijk, want goed onderzoek leidt tot meer kennis en betere zorg aan de patiënt. De Federatie stimuleert daarom ook dat wetenschappelijke verenigingen kennisagenda’s ontwikkelen met patiëntenorganisaties en andere belanghebbenden. Maar ook dat zij patiënten betrekken bij de opzet en uitvoering van onderzoek”, aldus Van Benthem.

Gedragscode

In het standpunt wordt benadrukt dat onderzoekers geacht worden om de Nederlandse Gedragscode Wetenschapsbeoefening van de VSNU na te leven, een training good research practice te volgen en elkaar aan te spreken op dubieus wetenschappelijk gedrag. Daarnaast worden wetenschappers geacht de uitgangspunten van de Lancet REWARD campaign na te leven:

• we stellen de juiste onderzoeksprioriteiten
• we gebruiken een solide onderzoeksontwerp, -houding en -analyse
• regelgeving en management zijn evenredig aan de risico’s van het onderzoek
• alle informatie over de onderzoeksmethode en -bevindingen zijn toegankelijk
• onderzoeksrapporten zijn compleet en te gebruiken door anderen