Medisch specialisten: personeelstekort grootste probleem voor de zorg
Het tekort aan personeel is het grootste probleem voor de zorg en moet dus bovenaan de politieke agenda komen te staan. Dat blijkt uit een enquête van de Federatie Medisch Specialisten onder haar achterban in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen op 22 november. Het merendeel (81%) van de 911 respondenten ziet het tekort aan artsen, verpleegkundigen en andere zorgprofessionals als de grootste bedreiging voor de toegankelijkheid en de kwaliteit van zorg. Federatievoorzitter Piet-Hein Buiting: ‘Het behouden van zorgverleners voor het vak moet topprioriteit zijn. Investeer in al die bevlogen vakmensen en hun werkplezier.’
Uit de enquête blijkt ook dat medisch specialisten vinden dat er meer gedaan moet worden om de administratielast, de regeldruk en bemoeienis vanuit de overheid, zorgverzekeraars en instituten terug te dringen. De administratielast moet worden gehalveerd zodat er meer tijd is voor de patiënt. Verder laten de resultaten zien dat medisch specialisten willen dat de politiek meer doet om tekorten aan medicijnen en hulpmiddelen te voorkomen (73%), en meer moet investeren in leefstijl en preventie (60%).
De Federatie heeft op basis van deze enquête een verkiezingsagenda opgesteld met de belangrijkste boodschappen aan het nieuwe kabinet. ‘Want de plannen voor de zorg moeten niet gaan over papieren werkelijkheden, maar over de dagelijkse realiteit op de werkvloer,’ aldus Buiting.
‘Laat de zorgverleners excelleren’
Veel medisch specialisten maken zich zorgen over het effect van het personeelstekort op de wachttijden: ‘We hebben regelmatig opnamestops bij de verloskunde door een tekort aan verpleegkundigen en verloskundigen.’ Een andere medisch specialist zegt de taken als arts niet goed meer te kunnen uitvoeren: ‘Er zijn bedden gesloten, onderzoeken moeten worden uitgesteld, hoe moet ik dat uitleggen aan mijn patiënten?’ Meer dan de helft van de medisch specialisten geeft aan dat het personeelstekort ten koste gaat van het werkplezier. ‘Megafrustrerend’, ‘Ik ben alleen maar brandjes aan het blussen’ en ‘Ik weet niet of ik zo tot mijn pensioen door wil gaan’, staat er in de reacties. Het zou volgens sommige respondenten helpen als zorgverleners meer waardering krijgen. ‘Zet de patiënt en zorgverlener centraal. Laat de zorgverleners excelleren.’ Daarnaast vreest het merendeel (82%) dat de lange wachttijden leiden tot toenemende klachten bij patiënten, zowel fysiek, sociaal als mentaal, en daarmee tot hogere zorgkosten.
‘Ik maak me echt ernstige zorgen over de toekomst van de zorg’
Ook zijn er zorgen over het groeiend aantal jonge artsen dat het vak vaarwelzegt. ‘Ik maak mij echt ernstig zorgen over de toekomst van de zorg’, merkt een respondent op. ‘Steeds meer jonge artsen willen niet meer in het ziekenhuis werken vanwege de hoge werkdruk en de arbeidsomstandigheden. Heel erg zonde. Het gevolg is nog meer tekorten en zo blijft deze vicieuze cirkel zich uitbreiden.’ Bijna 90% van de respondenten wil dan ook dat er beleid komt om jonge dokters te behouden voor het vak. Volgens de medisch specialisten gaat er veel tijd, energie en werkplezier verloren aan de vele administratieve handelingen die zij als onzinnig, belastend en wantrouwend ervaren. 80% vindt dat de spreekkamer het exclusieve domein moet blijven van de patiënt en de dokter. ‘Waar is het vertrouwen gebleven dat we zijn opgeleid om zorg op maat te leveren en kritische afwegingen kunnen maken in het belang van de patiënt en de maatschappij?’ vraagt een respondent zich af. Ook de discussie over verplicht dienstverband ziet meer dan de helft van de medisch specialisten als onnodig, het leidt de aandacht af van de werkelijke uitdagingen die in de zorg spelen.
‘Een goedwerkend epd is mijn droom’
Medisch specialisten zien ook dagelijks de gevolgen van de toenemende tekorten aan medicijnen en hulpmiddelen. Driekwart van de respondenten stelt dat dit veilige en passende zorg in de weg staat, en vindt dat de politiek maatregelen moet nemen. Een medisch specialist schrijft: ‘Ik heb dagelijks patiënten die door alle vervangingen van medicijnen van de regen in de drup raken.’ Ook de beperkte databeschikbaarheid levert volgens de medisch specialisten risico’s op voor de patiëntveiligheid. Meer dan de helft ziet de slechte beschikbaarheid van patiëntgegevens als een dagelijks terugkerend probleem in het werk. ‘Bellen, faxen, mailen, overtypen: het lijken kleine handelingen maar ze vreten bij elkaar tijd en vooral energie’, zegt een respondent. Ruim driekwart is het eens met de stelling dat er een dringende behoefte is aan een gebruikersvriendelijk epd dat op elke plek en in elk ziekenhuis voelt als één en hetzelfde systeem. ‘Een goed werkend epd is mijn droom en zou het leven van patiënten en personeel veel beter maken’, merkt een medisch specialist op.
‘Dweilen met de kraan open’
Ruim de helft van de respondenten is het eens met de stelling dat de toenemende armoedekloof een toenemende gezondheidskloof veroorzaakt. Om een verdere gezondheidscrisis tegen te gaan, moet volgens 69% van de respondenten ook de klimaatcrisis hoog op de politieke agenda komen te staan.
Daarnaast zou de overheid moeten kiezen voor strengere wet- en regelgeving op voeding, alcohol en tabak om te voorkomen dat de zorgvraag onnodig toeneemt. Nu voelt het gebrek daaraan voor 60% van de respondenten als ‘dweilen met de kraan open’. Uit de reacties blijkt dat medisch specialisten vinden dat er wat betreft preventie onder andere geïnvesteerd moet worden in obesitasbestrijding. Hier ligt ook een taak voor henzelf: ‘Het bespreekbaar maken van een gezonde leefstijl hoort bij je werk als medisch specialist’, stelt een respondent.