Dossier patiëntveiligheid: ‘In tien jaar is het echt een vakgebied geworden’
‘In tien jaar is patiëntveiligheid echt een vakgebied geworden’. In de nieuwe editie van ons magazine Medisch Specialist reageren voormalig kinderarts Marjo Jager, anesthesioloog-intensivist Ralph So, Cardiothoracaal chirurg Shirin Bemelmans-Lalezari en hoogleraar Veiligheid in de gezondheidszorg Jop Groeneweg op de vraag in hoeverre de veiligheid in de zorg het afgelopen decennium verbeterd is. Is er minder vermijdbare schade aan patiënten en waar komt dat dan door? En is vermijdbare schade eigenlijk wel te voorkomen?
Hoogleraar Veiligheid in de gezondheidszorg Jop Groeneweg onderzoekt de invloed van de omgeving op het menselijk functioneren, en liep de afgelopen jaren mee met tientallen medisch specialisten. Volgens hem draait patiëntveiligheid om het voorkomen van vermijdbare schade aan patiënt en zorgverlener door omgevingsfactoren. ‘Het gaat om afwijkingen in het dagelijkse werk, het hele zorgproces, en niet om vakmanschap of medische keuzes. Fouten die daaruit voortkomen zijn misschien vermijdbaar, maar komen niet voort uit omgevingsfactoren. Patiëntveiligheid draait daar wel om: de vraag hoe je processen samen zo inricht dat fouten worden voorkomen. En… wat je daarvan weerhoudt.’ Volgens Groenweg hoort improviseren geen business as usual te zijn.
Leiderschap
Voormalig kinderarts Marjo Jager en anesthesioloog-intensivist Ralph So stonden aan de wieg van het Platform Medisch Specialisten Patiëntveiligheid. Volgens beiden is patiëntveiligheid in tien jaar tijd echt een vakgebied geworden. Marjo: ‘We hebben bereikt dat het belang ervan op ieders netvlies staat’. Volgens haar weten we nu beter dat als iets fout is gegaan, dat niet wil zeggen dat het ook fout is gedaan. Ralph stelt dat het de komende tijd belangrijk is dat er meer leiderschap wordt getoond. ‘Wat je nodig hebt zijn leiders met een visie op kwaliteit en veiligheid die verankerd is in de strategie van een ziekenhuis. Raden van bestuur, stafbesturen, ook de Federatie kunnen allemaal helpen om dit onderwerp te blijven agenderen.’ Cardiothoracaal chirurg Shirin Bemelmans-Lalezari schrijft in haar column horend bij dit dossier dat leren van fouten lastig is, net als het delen van gevoelens van onzekerheid en kwetsbaarheid. Toch is dat wat artsen vaker moeten doen omdat dit ons de weg wijst naar meer patiëntveiligheid.
Lustrumcongres
Op maandagmiddag 13 november openen de Federatie en het Platform Patiëntveiligheid in Utrecht de week van de patiëntveiligheid 2023 met het congres ‘10 jaar Medisch Specialisten Patiëntveiligheid: Veiligheid doe je samen’.
Lees meer en meld je aan
Naast een dossier over patiëntveiligheid lees je in ons magazine meer interviews met medisch specialisten, onder andere over het combineren van dokteren met besturen en hoe om te gaan met Aanhoudende Lichamelijke Klachten. Ook brengen we in onze nieuwe rubriek Nachtuilen een ode aan nachtwerkers. Medisch Specialist ligt vier keer per jaar in de brievenbus van bijna 30.000 aios en medisch specialisten.