CanBetter thema's

De actuele thema’s Patiëntveiligheid, Medisch Leiderschap, Doelmatigheid en Ouderenzorg hebben een vaste plek binnen de medische vervolgopleiding. Dit is gerealiseerd binnen het project CanBetter - de praktische vertaling van de algemene CanMEDS-competenties. Om werk te maken van deze actuele thema’s in de dagelijkse praktijk moet je immers over alle CanMEDS-competenties beschikken. In het Kaderbesluit CGS is beschreven welke plek de CanMEDS-competenties in de opleiding hebben.

Patiëntveiligheid

De gezondheidszorg is gebaat bij een nieuwe kijk op patiëntveiligheid: het zogenoemde ‘Safety 2’-denken. Hierin wordt niet alleen gekeken naar ongewenste gebeurtenissen, maar naar waarom het meestal wél goed gaat. Hiervoor is een lerende cultuur nodig en een goed opleidingsklimaat. Het Netwerk Patiëntveiligheid van de Federatie deelt goede praktijkvoorbeelden waarmee het Safety 2-denken vertaald kan worden naar de dagelijkse werk- en opleidingssituatie. Daarnaast ontwikkelde het Platform Patiëntveiligheid samen met orthopedisch chirurg Jacob Caron en SEH-arts Pieter van Driel het spel 'Het nieuwe veiligheidsdenken. Een casus uit de praktijk'. Aan de hand van een herkenbare casus gaan de deelnemers met elkaar in gesprek over de mechanismen die een rol spelen bij het maken van medische keuzes. Het spel is op te vragen bij de Federatie Medisch Specialisten via opleiding@demedischspecialist.nl. In deze presentatie is een uitleg te vinden die hoort bij het spel.

Medisch Leiderschap

Met medisch leiderschap neem en toon je als (aankomend) specialist verantwoordelijkheid over het volledige zorgproces voor en rondom de patiënt. Hierbij zijn organisatorische, financiële en leidinggevende kennis en vaardigheden essentieel. Medisch leiderschap is een belangrijk thema waarmee een aios zich kan profileren tijdens de opleiding. Er zijn verschillende soorten leiderschap, waarbij bestuurlijk leiderschap maar voor een enkeling is weggelegd. De medisch-specialistische vervolgopleiding richt zich met name op:

  • ‘Frontline’ leiderschap: bij dit niveau van leiderschap richt de arts zich primair op kwalitatief hoogstaande zorg voor patiënten, maar heeft hij/ zij ook oog voor het welzijn van de maatschappij en zichzelf. 
  • Klinisch leiderschap: dit niveau heeft een belangrijke rol bij de organisatie van het zorgproces. Klinisch leiders vormen de schakel tussen de organisatie en de werkvloer.

De Federatie ontwikkelde een handreiking om medisch leiderschap in de praktijk toe te passen. De handreiking ‘Medisch Leiderschap in de medische vervolgopleiding’ beschrijft onder andere vier basiscompetenties medisch leiderschap, waarvan we vinden dat iedere medisch specialist ze moet beheersen. Sommige aios hebben meer interesse en talent voor medisch leiderschap dan anderen. Voor deze aios bestaan extra programma’s, waarin ze hun talent verder kunnen ontwikkelen. Een voorbeeld daarvan is de Talentenklas van de Academie voor Medisch Specialisten.

Onder bekijk ook vind je ondersteuningsmateriaal bij dit onderwerp.

Doelmatigheid

Doelmatige zorg leveren is met de beschikbare middelen zo goed mogelijke zorg leveren. Om doelmatig te kunnen werken, heb je alle competenties nodig. Doelmatigheid is dan ook een van de thema’s waarop je je als aios kunt profileren tijdens je opleiding. Op de website van Onderwijs- en Opleidingsregio Zuid Oost Nederland (OORZON) staan diverse voorbeelden van en praktische formats voor opleiden in doelmatigheid. Een landelijk initiatief op het gebied van doelmatigheid is de campagne Verstandig Kiezen, geïnitieerd door de Federatie Medisch Specialisten en ZonMw.

Lees meer op www.bewustzijnsproject.nl - hier vind je een uitgebreide toolbox en informatie over wat alle andere OOR’s doen aan het thema doelmatigheid. 

Ouderenzorg

Ouderen zijn een sterk groeiende patiëntgroep. Het is ook een bijzondere patiëntgroep: meer nog dan bij andere patiënten zijn competenties als samenwerken, organiseren en communiceren essentieel. Oudere patiënten hebben immers geregeld te maken met meerdere aandoeningen tegelijk en daardoor met meerdere specialisten en zorgverleners tegelijk. Voor een optimale zorg aan oudere patiënten is het ontwikkelen van alle CanMEDS-competenties dan ook onontbeerlijk. Alle medisch specialisten (m.u.v. kindergeneeskunde) komen in aanraking met oudere (kwetsbare) patiënten. Daarom moeten alle specialisten basiskennis en vaardigheden in ouderenzorg hebben om goede ouderenzorg te kunnen verlenen. De belangrijkste onderwerpen zijn:

  • Herkennen van kwetsbaarheid bij ouderen;
  • Effect van kwetsbaarheid op medisch handelen binnen eigen specialisme;
  • Cognitieve stoornissen bij ouderen;
  • Samenwerking en communicatie tussen eerste en tweede lijn;
  • Risico’s van ziekenhuisopname bij ouderen;
  • Polyfarmacie bij oudere patiënten.

Een manier om in korte tijd meer kennis op te doen van kwetsbare ouderen en de dilemma’s in de ouderenzorg is via de geaccrediteerde online course Kwetsbare Ouderen. Deze cursus is ontwikkeld door het project ‘Ouderenzorg in de opleiding’ van het College Geneeskundige Specialismen (CGS). Aan te raden is om de cursus vakgroep- of ziekenhuisbreed te volgen, zodat er discussie over dilemma’s ontstaat en afdelingen met elkaar in gesprek gaan om de zorg voor kwetsbare ouderen te verbeteren.

Bekijk ook