‘De afgelopen tien jaar zijn veel stappen gezet’
Dossier: Hoe blijf ik onafhankelijk?
Samenwerken met de industrie is onontbeerlijk voor het continu verbeteren van de zorg, maar de schijn van belangenverstrengeling is snel gewekt. Adjunct-directeur van de Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen (VIG) Carla Vos benadrukt juist het gezamenlijk belang. En ze pleit voor afspraken en openheid.
Farmaceutische bedrijven moeten winst maken om de risico’s die het met zich meebrengt om nieuwe geneesmiddelen te ontwikkelen, op te kunnen vangen. Maar minstens zo belangrijk is het dat ze een rol hebben bij het verbeteren van de zorg. Dat moet dan ook voorop staan als de belangrijkste gezamenlijke doelstelling, zegt Carla Vos. ‘Onderzoek en innovatie is gericht op verbetering van patiëntenzorg. Voor artsen spreekt het vanzelf, maar een bedrijf heeft ook geen baat bij ontevreden patiënten. Je valt snel door de mand als je met een medicijn op de proppen weet te komen, dat vervolgens bij 80% van de mensen niet werkt.’
Professioneel samenwerken betekent verder dat transparantie hoog op de agenda moet staan omdat er vaak geld mee gemoeid is. Daarnaast ligt negatieve publiciteit op de loer. Daarom: ‘Samen afstemmen wat je wilt bereiken en wat ieders bijdrage is, en daar heel open over zijn. Je ziet aan initiatieven als het ABOARD en de Dutch Cardiovascular Alliance dat het ook echt zo kan. Daar zijn meerdere bedrijven en meerdere ziekenhuizen bij betrokken en is de gemeenschappelijke doelstelling – samen alzheimer stoppen voor het start en in 2030 25 procent minder ziektelast voor cardiovasculaire patiënten – leidend bij alle gezamenlijke activiteiten.
Code
Wat bij zulke grote programma’s kan, hoort ook in het klein de standaard te zijn. De afgelopen tien jaar zijn veel stappen gezet, vindt Vos. Naast het Transparantieregister heeft sinds 2020 haar VIG ook een eigen Code, geschreven met een hoofdletter. ‘Onze veertig leden onderschrijven de waarden uit die Code, over onder meer integriteit, kwaliteit, sociaal verantwoord ondernemen. Recent zijn onderwerpen als duurzaamheid, prijsstelling en marktgedrag toegevoegd. Het is een groeimodel, om in dialoog met de samenleving steeds verder te ontwikkelen. Net zoals er elk jaar wel iets gebeurt om het Transparantieregister te verbeteren.’
Op naleving van die Code ziet een externe onafhankelijke adviescommissie toe, en de ultieme sanctie kan het opzeggen van het lidmaatschap zijn. Dat is nog niet voorgekomen, vertelt Vos. ‘Hij werkt vooral zelfreinigend en het houdt iedereen scherp. Leden moeten jaarlijks een self assessment doen en ze kunnen elkaar eraan houden.’
Dat er ondanks heldere afspraken nog steeds kritisch naar de farmaceutische industrie wordt gekeken, snapt Vos wel. 'Er is altijd wantrouwen als een commerciële partij zich in een publieke omgeving begeeft, en soms terecht’, erkent ze. ‘Het is aan beide partijen, en in het belang van beide partijen, om het zuiver te houden. Iedereen heeft relaties. Zolang je als doelstelling voor ogen houdt het verbeteren van de gezondheidszorg, is daar niks mis mee.’
Bewustzijn
Of het weleens gebeurt dat een arts het bedrijf in verlegenheid brengt, in plaats van andersom? Het komt voor, zegt Vos, dat een farmaceutisch bedrijf louter aan tafel zit als sponsor van een bepaald project of onderzoek. ‘Dan is de relatie niet gelijkwaardig. Je wilt serieus genomen worden om je kennis. Natuurlijk, aan de artsenkant zit de deskundigheid rond patiëntenzorg, ziekte en behandeling. Maar de farmaceut weet het meeste van bijvoorbeeld een nieuw geneesmiddel, heeft daar al jaren ontwikkeltijd in zitten.’ Naast alles wat je in codes en registers vastlegt, draait het uiteindelijk volgens Vos om bewustzijn, openheid en hoe je elkaar benadert.
Carla Vos
Adjunct-directeur van de Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen (VIG)
Wegwijzer
Wanneer moet ik nascholing bij een leverancier melden? Mag ik betaald worden als ik op een gesponsord congres als spreker optreed? Wanneer moet ik mijn werkgever inlichten over nevenwerkzaamheden?
Het antwoord op deze vragen geeft de Federatie Medisch Specialisten op haar website: www.demedischspecialist.nl/belangenverstrengeling
Je kunt met vragen ook terecht bij het Kennis- en dienstverleningscentrum van de Federatie en de LAD.
www.demedischspecialist.nl/juridisch-advies
Kijk op de website www.hoeblijfikonafhankelijk.nl voor veel informatie over
verschillende soorten financiële relaties met genees- en hulpmiddelenleveranciers. Per relatie kan met een beslishulp worden nagegaan of de financiële relatie voldoet aan de normen.
Download het dossier als pdf
Ga naar alle artikelen uit het magazine
Lees meer artikelen uit dit dossier
- Dossier: Hoe blijf ik onafhankelijk?
- Desirée van der Hoorn (FIOD) waarschuwt tegen naïviteit: ‘Je bent uiteindelijk gewoon een onderdeel van hun marketing-machine’
- Orthopeed en lid van de Beroepsbelangencommissie van de NOV Freerk Jonkers: ‘Je weet dat je transparant moet zijn’
- Column Karel Hulsewé: ‘Zorg voor openheid, samen met het ziekenhuis’