Veel aandacht voor patiëntveiligheid in ziekenhuizen
In haar rapport ‘Invoering veiligheidsmanagementsysteem in ziekenhuizen komt op gang’ constateert de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) dat de Nederlandse ziekenhuizen goed op weg zijn met het implementeren van een veiligheidsmanagementsysteem, maar dat op punten nog extra inspanning nodig is. Gita Gallé, directeur van de NVZ vereniging van ziekenhuizen, kan zich in deze conclusie wel vinden. “Wij liggen goed op schema met het Veiligheidsprogramma ‘voorkom schade, werk veilig’. Zoals afgesproken zullen ziekenhuizen eind 2012 beschikken over een gecertificeerd en/of geaccrediteerd veiligheidsmanagementsysteem. Een dergelijk systeem heb je nodig om de afspraak na te komen die we maakten met de minister en de Inspectie om de onbedoelde en vermijdbare schade met de helft terug te brengen.”
De Inspectie bezocht begin dit jaar een twintigtal ziekenhuizen om te toetsen of men de implementatie van het veiligheidsmanagementsysteem goed ter hand heeft genomen en de door het Veiligheidsprogramma gestelde tussentijdse mijlpalen heeft behaald. De Inspectie vindt dat de ziekenhuizen zonder uitzondering veel aandacht besteden aan patiëntveiligheid en dat er overal goed wordt omgegaan met het analyseren van incidenten en het naar aanleiding daarvan aanbrengen van verbeteringen. Meer aandacht is nodig voor het vooraf inschatten van risico’s om zo incidenten te voorkomen. Ook de groep arts-assistenten vraagt nog extra inspanning omdat die, zo blijkt uit het inspectieonderzoek, nog te weinig participeren in het veiligheidsprogramma.
Nu gaan uitvoeren
“Daar heeft de Inspectie inderdaad een punt,” zegt Bart Heesen, directeur van de Orde van Medisch Specialisten. “Aios zijn de medisch specialisten van de toekomst en dus een belangrijke groep. Die bereiken we kennelijk nog niet voldoende en daar moeten de medische staven van ziekenhuizen zich dus extra voor gaan inspannen.” Ook de Orde en De Jonge Orde zullen extra aandacht gaan besteden aan het betrekken van deze groep artsen bij het programma.
“En wat het vooraf risico’s bekijken betreft, de zogenoemde prospectieve risico-inventarisatie, dat is logisch dat die nog op gang moet komen,” vult Gita Gallé aan. “Ieder ziekenhuis begint met het onder de loep nemen van zaken die al gebeurd zijn en te kijken waar dat fout is gegaan en hoe dat beter kan. Heb je dat eenmaal goed onder de knie, en dat hebben de meeste ziekenhuizen nu wel, dan is de volgende stap het vooraf bekijken van je proces en bedenken waar het fout zou kunnen gaan. De ziekenhuizen zijn al wel toegekomen aan het beschikbaar hebben van instrumenten en het volgen van training. Nu is het zaak dergelijke inventarisaties ook daadwerkelijk te gaan uitvoeren.”
Cultuur essentieel
Een ander punt van aandacht voor de ziekenhuizen is de cultuur. De partners van het Veiligheidsprogramma vinden net als de Inspectie dat de cultuur essentieel is voor een goed functionerend veiligheidsmanagementsysteem. Alle ziekenhuizen zetten in op een goede samenwerking, een open communicatie en een uitnodigend klimaat om incidenten te melden. Tegelijkertijd is de praktijk weerbarstig, net als in de chemische industrie kost een cultuurverandering tijd. Vanuit het programma is zojuist een theatermuziekvoorstelling Dag & Nacht beschikbaar gesteld voor de ziekenhuizen om het gesprek over cultuur te ondersteunen.