‘Organiseer nazorg voor zorgprofessionals’

‘In de acute fase staat de zorg voor de patiënt centraal en wordt er gewerkt op adrenaline. Pas na deze fase neemt de behoefte aan nazorg voor medisch specialisten en hun collega’s toe’, aldus Ralph So, intensivist en voorzitter van het landelijk Netwerk Medisch Specialisten Patiëntveiligheid. In een speciaal webinar van het netwerk over nazorg werd benadrukt dat zorgprofessionals tijdig en actief benaderd moeten worden om te vragen hoe het met hen gaat.

‘Het leveren van zorg onder extreme omstandigheden is zwaar. Medisch specialisten hebben moeite met het onpersoonlijke karakter van de COVID-zorg. Je eigen gezicht is afgedekt, familie mag niet naar de patiënt toe en er is weinig ruimte voor troost en begeleiding. Zij moeten onder enorme druk presteren. Dat was voor ons aanleiding om deze bijeenkomst van het Netwerk Medisch Specialisten Patiëntveiligheid volledig in het teken te zetten van nazorg’, zegt Ralph So. Meer dan 45 medisch specialisten deelden tijdens deze digitale bijeenkomst tips en ervaringen.

Peer-to-peer

‘In diverse ziekenhuizen zijn medisch specialisten vaak binnen het reguliere systeem al opgeleid om nazorg te kunnen bieden aan collega’s bij extreme gebeurtenissen’, zegt Ralph So. Het is volgens So dus niet nodig om een nieuw systeem op te zetten, vaak is het uitbreiden van bestaande systemen voldoende. ‘De speciaal opgeleide artsen voor peer-to-peer support gaan in meerdere ziekenhuizen nu actief medisch specialisten benaderen om hun collega’s te polsen. Hoe gaat het met eenieder? Medisch specialisten hebben deze actieve benadering nodig. Zij maken uit zichzelf vaak geen gebruik van faciliteiten die er zijn.’ Een ander voorbeeld van peer-to-peer is het buddy-systeem van Defensie. In dit systeem heb je iedere dienst een buddy die jou in de gaten houdt, en iemand waarop jij let. Zo houd je in deze tijden zorg voor elkaar en kun je elkaar helpen als het even niet goed gaat.

Menukaart

Eén van de conclusies van het webinar is dat er geen draaiboek is voor nazorg. Wat voor het ene ziekenhuis werkt, hoeft voor het andere ziekenhuis niet te werken. Ralph So: ‘Ik zie het als een soort menukaart. Daar kies je uit wat het beste bij jouw afdeling, organisatie of bij de individuele medisch specialist past op dat moment. In deze bijeenkomst hebben we ideeën gedeeld over wat er mogelijk is en wat we dus op die menukaart kunnen zetten. De leden van het netwerk kunnen hiermee verder om te kijken wat in hun eigen ziekenhuis het beste werkt. Dat is afhankelijk van bijvoorbeeld cultuur op een afdeling.’

Vierde golf

Ralph So verwijst in dit kader naar onderstaande afbeelding. Deze afbeelding beschrijft vier ‘golven’ in deze pandemie. De eerste golf is de stroom met COVID-19 patiënten. Deze golf lijkt nu op zijn retour te zijn. We kijken nu op tegen de tweede golf, ofwel de achtergebleven non-COVID zorg. De zorg moet langzaam weer opgestart worden. De derde golf is de impact op de verstoorde zorg bij de chronisch zieken. De vierde golf zijn de burnout- en traumaklachten van, onder andere, het zorgpersoneel. Deze golf is gedurende de eerdere periode langzaam naar boven gekropen. Ralph So: ‘We moeten nú aandacht besteden aan de mentale gezondheid van zorgverleners, dan kunnen we deze golf hopelijk verlagen.’

Virtual reality bril

Tijdens het webinar is niet alleen gesproken over mentale ondersteuning. Ziekenhuizen kunnen ook meer doen om ervoor te zorgen dat medisch specialisten, aiossen en verpleegkundigen ook fysiek gezond blijven. Zo zijn er gezonde maaltijden en fruit beschikbaar en zijn er mogelijkheden om te ontspannen. Eén voorbeeld hiervan is de virtual reality bril. Deze wordt ingezet om te zorgen dat mensen tijdens de dienst even kunnen ontspannen.

Netwerk

Het Netwerk Medisch Specialisten Patiëntveiligheid bestaat uit medisch specialisten die belast zijn met het patiëntveiligheidsbeleid en de implementatie hiervan binnen de instelling. De Federatie Medisch Specialisten ondersteunt het netwerk. Meer lezen over fysieke en mentale ondersteuning? Ga naar onze pagina Zorg goed voor jezelf en elkaar.