NIVEL: Potentieel vermijdbare schade en sterfte in ziekenhuizen gelijk gebleven
De potentieel vermijdbare schade en sterfte in de medisch-specialistische zorg in 2019 is vrijwel gelijk gebleven ten opzichte van de periode 2015-2016. Dat blijkt uit onderzoek van het NIVEL en het Amsterdam Public Health Research Institute (APH). Selma Tromp, neuroloog en bestuurslid van de Federatie Medisch Specialisten had graag een verdere daling gezien: ‘We kunnen met dit rapport concluderen dat de ziekenhuizen ondanks de toenemende complexiteit van zorg en de toenemende vergrijzing de eerder gerealiseerde verbeteringen op het gebied van patiëntveiligheid hebben weten te behouden, maar elk potentieel vermijdbaar sterfgeval blijft er een teveel.’
Uit het onderzoeksrapport blijkt dat van alle patiënten die in 2019 in Nederlandse ziekenhuizen zijn overleden, 1.018 potentieel vermijdbaar waren. In de periode 2015-2016 was dit aantal 1.035. De niet-vermijdbare schade is wel significant gestegen ten opzichte van 2015-2016. Volgens de onderzoekers valt dit te verklaren door onder meer de toename van de groep patiënten met multimorbiditeit en de toename van complexere behandelingen.
Verbetering van de patiëntveiligheid is een team-effort, vindt Tromp: ‘Het is daarom belangrijk om het veiligheidsbewustzijn van het gehele team rondom de patiënt – zoals verpleegkundigen, a(n)ios, medisch specialisten en medebehandelaars - te vergroten. Hiermee kunnen zij als team situaties beter inschatten, potentiële complicaties vroegtijdig signaleren en samen reflecteren op zorgprocessen. Daarnaast is het in het kader van de patiëntveiligheid belangrijk om de aandacht die er al is voor samen beslissen en het gesprek over passende zorg in de laatste levensfase, te intensiveren.’
Kwaliteitsprojecten zoals die van wetenschappelijke verenigingen op het gebied van onder meer antistolling, ouderen, multimorbiditeit en het in 2020 gestarte veiligheidsprogramma Tijd voor Verbinding - een samenwerking van de Federatie, Patiëntenfederatie Nederland en de brancheverenigingen van verpleegkundigen, ziekenhuizen en zelfstandige klinieken - sluiten aan op de aanbevelingen die de onderzoekers in hun rapport doen. De onderzoekers benadrukken in hun rapport dat het verbeteren van patiëntveiligheid, zeker in de huidige turbulente tijden, veerkracht op alle niveaus in de zorg vereist. Ook door de toenemende complexiteit van zorg, de dubbele vergrijzing en de daarmee gepaard gaande multimorbiditeit, en het gebrek aan personeel, is de druk op zorgprofessionals al jaren groot. Tromp: ’Deze omstandigheden hebben grote invloed, maar ik ben positief gestemd over de verbeteringen die we gezamenlijk met alle zorgpartners willen realiseren.’
Het onderzoek naar de potentieel vermijdbare schade is door de voorganger van de Federatie samen met het ministerie van VWS in 2004 geïnitieerd. Sindsdien doet het NIVEL elke vier jaar dossieronderzoek naar de zorggerelateerde schade in het ziekenhuis. Nederland is het enige land ter wereld dat dit op deze wijze structureel onderzoekt. De Federatie neemt de uitkomsten van het onderzoek en de aanbevelingen ter harte en gaat deze samen met de wetenschappelijke verenigingen en de partners van het programma Tijd voor Verbinding verder bestuderen om te kijken waar concrete zaken kunnen worden opgepakt.