Kwaliteitsbewaking gezondheidszorg kan nog beter
Op 1 september 2009 heeft de externe onderzoekscommissie van het Medisch Spectrum Twente (commissie Lemstra) een onthutsend rapport gepresenteerd over een neuroloog die jarenlang in dit ziekenhuis disfunctioneerde.
Het blijft naar de mening van de KNMG en de Orde van groot belang om de verantwoordelijkheden van de verschillende spelers in het ziekenhuis met betrekking tot kwaliteit nog beter te regelen.
De betreffende neuroloog heeft gedisfunctioneerd en schade berokkend aan veel patiënten. Zijn professionele omgeving (directe collega’s, bestuur medische staf), de raad van bestuur en de Inspectie voor de Gezondheidszorg hebben de problemen rond zijn functioneren onvoldoende en te laat onderkend.
De commissie Lemstra wijst er in haar rapport op dat het bovenstaande zich grotendeels afspeelde in de periode tussen 1992 en 2003. Het kwaliteitsdenken in ziekenhuizen stond toen nog in de kinderschoenen, evenals de ontwikkelingen betreffende governance. Nadien is volgens de commissie het nodige verbeterd, zowel binnen het Medisch Spectrum Twente als binnen de ziekenhuiszorg in het algemeen. Ook het feit dat het ziekenhuis 6 jaar na dato een externe commissie heeft ingesteld, toont aan dat er inmiddels een andere cultuur heerst.
Verantwoordelijkheden verhelderen en duidelijker vastleggen
De KNMG en de Orde delen de conclusies van de commissie Lemstra dat de kwaliteitsverantwoordelijkheden van de verschillende spelers binnen het ziekenhuis moeten worden verhelderd en duidelijker moeten worden vastgelegd. Daar horen ook afspraken bij over de (formele) gevolgen van het niet nakomen van de bedoelde verantwoordelijkheden. Voor vrijblijvendheid is geen plaats. Van belang is dat de Orde met de organisaties van ziekenhuizen gezamenlijk een kwaliteitskader opstelt, waarin duidelijke afspraken worden opgenomen over wie binnen het ziekenhuis welke verantwoordelijkheid heeft en dat die afspraken worden nageleefd.
Het rapport van de commissie-Lemstra laat zien dat de directe collega’s van de disfunctionerende neuroloog wel hebben geprobeerd diens handelen ter discussie te stellen, maar niet hebben doorgezet. In deze tijd mag van medisch specialisten een actievere houding worden verwacht. Als een medisch specialist ervan op de hoogte is dat een collega onverantwoorde zorg verleent, behoort deze stappen te ondernemen om daaraan een einde te maken.
Belangrijke verbeteringen
De laatste jaren zijn belangrijke verbeteringen aangebracht in het kwaliteitsbeleid van de ziekenhuiszorg:
- Het melden en analyseren van incidenten
- Openheid over fouten
- De gedragsregels over hoe om te gaan met incidenten, fouten en klachten
- Het ontwikkelen en implementeren van indicatoren
- Individueel Functioneren Medisch Specialiste
- Het modelreglement mogelijk disfunctionere
- Een zorgbrede richtlijn over verantwoordelijkheidsverdeling bij samenwerking in de zorg
- Het Veiligheidsprogramma
- Verbeteringen van de kwaliteitsvisitatie van maatschappen en vakgroepen.
Daarnaast is de federatie KNMG in 2009 gestart met de campagne ‘Artsen van Nu’. In deze campagne staan de volgende kernwaarden centraal: deskundigheid, betrouwbaarheid, verantwoordelijkheid, transparantie en toetsbaarheid. Door middel van deze campagne wil de KNMG de bewustwording onder artsen met betrekking tot deze kernwaarden vergroten.