EPA’s: bouwstenen voor nieuw opleidingsplan

Het goed en eenduidig vaststellen van de ontwikkeling van aios is cruciaal om competentiegericht op te kunnen leiden. Entrustable Professional Activities (EPA’s) zijn hiervoor in de praktijk een bruikbaar hulpmiddel. Dat bleek uit de invitational conference over opleidingsplannen die op 23 juni jongstleden georganiseerd werd door de Raad Opleiding van de Federatie Medisch Specialisten en het project Individualisering Opleidingsduur (RIO).

De individualisering van de opleidingsduur van de medisch specialistische vervolgopleidingen is in volle gang. Opleiders, aios en opleidingsondersteuners zijn er van doordrongen dat goed opleiden niet zozeer gaat over hoe lang een aios over een opleidingsonderdeel doet, maar over de kennis en ervaring die hij opdoet. De opleidingsduur moet afhankelijk zijn van de reeds verworven vaardigheden en het tempo waarin de aios competenties ontwikkelt. Maar de huidige opleidingsplannen gaan nog uit van een vaste duur van bijvoorbeeld stages, ongeacht het leertempo van de aios. Dat maakt het lastig om daadwerkelijk competentiegericht op te leiden.

Hou het simpel en werkbaar

Meer dan de helft van de wetenschappelijke verenigingen is daarom bezig hun opleidingsplan te herzien. Tijdens de invitational wisselden zij hierover hun ervaringen uit. Vrijwel allemaal lopen ze aan tegen de vraag hoe je bekwaamheid kan toetsen. Hoogleraar Medische Onderwijskunde Olle ten Cate hield een pleidooi voor het gebruik van EPA’s om de ontwikkeling van aios eenduidig te kunnen vaststellen. “Iedereen worstelt op de werkvloer met de beoordeling: hoe bepaal je of een aios competent is? Ik pleit ervoor om het simpel en werkbaar te houden. Beschrijf per specialisme de belangrijkste activiteiten: wat moet iemand in de praktijk kunnen doen? Daarbij kun je bijvoorbeeld denken aan het afnemen van een anamnese. Vervolgens bepaal je per activiteit wanneer een aios competent genoeg is om hem dit eerst onder begeleiding, dan met supervisie en vervolgens zelfstandig toe te vertrouwen. Dat is veel concreter en zinvoller dan bepalen wanneer een aios de competentie ‘Communicatie’ beheerst.

Per EPA geef je als opleider een bekwaamverklaring af. Elke EPA kun je dus zien als een steen waarmee je bouwt aan de ontwikkeling tot volwaardig specialist. Aios bereiken de vereiste bekwaamheid voor de EPA’s op verschillende momenten, afhankelijk van onder meer hun voorkennis en leertempo. Daarmee passen EPA’s prachtig bij het competentiegericht opleiden én de individualisering van de opleidingsduur.”

Praktische handvatten

Vanuit het project Individualisering Opleidingsduur, dat deel uitmaakt van het samenwerkingsverband Specialistenopleiding Op Maat (SOM), worden inmiddels 17 wetenschappelijke verenigingen ondersteund bij de herziening van hun opleidingsplan. Op de website specialistenopleidingopmaat.nl staan hiervoor praktische handvatten zoals de leidraad Opleidingsplan op basis van EPA’s en een sjabloon om zelf EPA’s te formuleren.
Ook kunt u op deze site de presentaties terugvinden die tijdens de invitational gehouden zijn.