‘In elke opleiding moet ruimte zijn om te doen waar je hart ligt’
Vier jonge dokters gingen woensdag 8 december op het MMV-congres in gesprek met traumachirurg Marijn Houwert over twee belangrijke aandachtspunten voor de opleiding: ontwikkelingsgerichte coaching en verduurzaming van de zorg. Hun boodschap: geef ons als aios de ruimte om te ontdekken waar ons hart ligt en om daar ook iets mee te dóen.
Tachtig procent van de ruim duizend deelnemers aan het MMV-congres is het eens met de stelling Iedere dokter verdient een coach. Tirza Naarden, aios neurologie en bestuurslid van De Jonge Specialist pleit ervoor om ontwikkelingsgerichte coaching standaard aan iedere aios aan te bieden, zoals in een aantal ziekenhuizen en specialistenopleidingen al gebeurt: ‘Op dit moment wordt om hulp vragen nog te veel als een zwaktebod gezien en krijgen mensen pas coaching als ze vastlopen. Wij zijn ervan overtuigd dat ontwikkelingsgerichte coaching aios kan helpen in elke fase van de opleiding’.
Volledig vergoed
In de huisartsenopleiding wordt ondersteuning van een coach al standaard aan alle aios aangeboden. Ook in de sociaalgeneeskundige opleidingen zit het in het reguliere aanbod. ‘Heel waardevol’, zegt Koen Gorgels, aios maatschappij en gezondheid en bestuurslid van aios-vereniging LOSGIO. ‘Je krijgt een aantal uur coaching en dat wordt volledig vergoed. Je kunt een coach inschakelen als je ergens tegenaan loopt of naartoe wilt groeien of aan het begin van de opleiding, bijvoorbeeld om zicht te krijgen op waar je de meeste energie van krijgt, waar je in excelleert of hoe je je werk-privé-balans goed houdt.’
Mindset als sleutel
Longarts en fellow intensive care Melanie Gutteling-van der Heijden is zelf coach. Ze coacht momenteel zo’n twintig coassistenten namens MATCH. Een spin-off van het coachingprogramma Challenge & Support van kinderartsen Anne de Pagter en Matthijs de Hoog. Bij ontwikkelingsgerichte coaching is mindset voor Gutteling het sleutelwoord: ‘Met je mindset kun je veel verandering in gang zetten of de dagelijkse dingen voor jezelf makkelijker maken. Hoe je tegen situaties of mensen in je omgeving aankijkt bijvoorbeeld of hoe je het beste uit je opleiding en uit jezelf kunt halen.’
Ziekmakende zorg
Voor aios huisartsgeneeskunde Evelyn Brakema is het zonneklaar: haar mindset is grotendeels gericht op het verduurzamen van de zorg: ‘De klimaatcrisis is ook een gezondheidscrisis. Wij proberen mensen beter te maken, maar tegelijkertijd maken we ze ook ziek: 7% van de CO2-uitstoot komt van de zorg.’ Brakema is voorzitter van de Groene Zorg Alliantie, het milieuplatform voor de zorg. ‘Met duurzaamheid moeten we in de medische wereld, en dus ook in de opleiding, echt aan de slag.’
Samen duurzame stappen zetten
96% van de congresdeelnemers is het roerend eens met de stelling Duurzaamheid moet een plek krijgen in de opleiding. Brakema: ‘Die curricula zijn natuurlijk al overvol, dat weten we allemaal. Daarom proberen we in de huisartsenopleiding zoveel mogelijk aan te sluiten bij wat er nu al in het opleidingsplan staat. Bijvoorbeeld door bij het opleidingsthema Astma & COPD achtergrondinformatie te geven over de invloeden van milieuproblemen op het ontstaan van deze aandoeningen. En door te benoemen dat inhalatoren via aerosol en veel belastender zijn voor het milieu dan poederinhalatoren. Mijn advies aan opleiders is dan ook om bij elk onderdeel van de opleiding na te gaan waar raakvlakken zitten met duurzaamheid. Geen eenvoudige opgave, maar als ieder dat voor zijn eigen stukje onderwijs doet kunnen we op korte termijn al samen stappen zetten.’
Vrijheid nodig
‘Duurzaamheid zou ook een profielthema kunnen zijn binnen de individualisering van de opleiding’, stelt Naarden. Gorgels is het daar volledig mee eens: ‘Geef ruimte aan mensen die daar passie voor hebben.’ Gutteling vult aan: ‘In elke opleiding moet ruimte zijn om te doen waar je hart ligt.’ Gespreksleider Houwert ziet daarin een cruciale taak voor opleiders: ‘Passie is essentieel voor ons werkplezier. Het is me in dit gesprek meer dan eens duidelijk geworden dat aios vrijheid nodig hebben om hun passie te vinden en te volgen. Wij als opleider moeten hen die ruimte geven. Misschien moeten we af van het vaste patroon van vijf dagen ziekenhuis. Misschien kan vier dagen ziekenhuis en een dag focussen op je persoonlijke interessegebied ook. Wie weet wat voor prachtig opleidingspalet dat kan zijn.’
Handreiking
‘Groen, groener, groenst’ van De Jonge Specialist. Hierin staan praktijkvoorbeelden en tips om onder andere tijdens de opleiding meer aandacht aan duurzaamheid te geven.