Blog: Tsunami genaamd COVID-19
12 OKTOBER 2020
1953, een combinatie van springtij en westerstorm had een verwoestend effect op de Nederlandse kust en leidde tot een nationale ramp. De Deltawerken die daaruit voortkwamen zou de Nederlandse samenleving voor toekomstige onheil moeten beschermen. De eerste COVID-19 golf van begin dit jaar had eenzelfde ontwrichtend effect op de zorgsector en de gehele maatschappij. Om deze stormvloed het hoofd te kunnen bieden, moest binnen afzienbare termijn de capaciteit van alle intensive cares in Nederland worden opgeschaald en werd er een enorm beroep gedaan op de flexibiliteit van zorgprofessionals.
Het bleek helaas noodzakelijk voor medisch specialisten en ziekenhuizen om een groot deel van de planbare zorg af te schalen om de acute zorg aan COVID-19 patiënten mogelijk te maken. Dit liep op tot 50% van de reguliere zorg. Het stuwmeer aan uitgestelde planbare zorg zoals de kankerzorg en hart- en vaatziekten is tot op de dag van vandaag nog niet weggewerkt. Zeker is dat dit op middellange termijn zal leiden tot verlies van kwaliteit van leven en zelfs tot verlies van levensjaren.
Tegelijkertijd heeft de intelligente lockdown geleid tot schrijnende sociale situaties in onze samenleving. Bijvoorbeeld onder jongeren die zich niet kunnen ontwikkelen en vereenzamen op hun studentenkamertje, of problemen hebben bij het niet kunnen toetreden tot een arbeidsmarkt die op slot zit. Maar zeker ook in de ggz en de ouderenzorg komen schrijnende taferelen voor en dan heb ik het nog niet eens gehad over de desastreuze gevolgen voor de economie. Miljarden worden geleend op de kapitaalmarkt. Deze moeten overigens ooit terugbetaald worden en ook dat bonnetje komt voor een groot deel te liggen bij de huidige jeugd.
Gedurende de zomer is er hard gewerkt aan een ‘Deltaplan’ voor de zorg aan de hand van lessen die getrokken konden worden uit de ervaringen tijdens de eerste golf. Als voorzitter van de Federatie Medisch Specialisten ben ik altijd erg trots geweest op het feit dat wij de beste medisch-specialistische zorg ter wereld hebben. Medisch specialisten hebben zich continu ingezet om de behandelwijze van COVID-19 verder te verbeteren door kritisch na te denken over de optimale inzet van medicijnen en behandelingen. Dit heeft geresulteerd in een gemiddeld kortere opnameduur zowel op de intensive care als op de verpleegafdeling. En belangrijker nog, een verminderde kans op overlijden. In het publieke domein trof de overheid maatregelen met een uitgebreid testbeleid en bron- en contactonderzoeken, die als dijken moesten dienen.
De harde realiteit van nu is dat onze Deltawerken weliswaar bestand zouden moeten zijn tegen een voorspelde tweede stormvloed, maar dat deze COVID-19 golf de gedaante van een tsunami heeft aangenomen: trager oplopend dan begin dit jaar, maar des te vernietigender en naar het zich laat aanzien met een veel langduriger verloop. In de slechtste scenario’s liggen er bij ongewijzigd beleid in november tegen de 5.000 mensen in het ziekenhuis. Dit zal leiden tot een afname van de reguliere zorg met meer dan 70%. En dat zou vervolgens nog wel eens maanden kunnen gaan duren, met de daarbij horende gezondheidsschade.
Ik verwacht dat het kabinet deze week strengere maatregelen zal afkondigen om het tij te keren. De enige kans die we maken als samenleving is als we gezamenlijk verantwoordelijkheid nemen voor dit probleem. Er is geen tijd om met vingers te gaan wijzen, we zullen snel moeten optreden. Alleen dan zullen we gezamenlijk kunnen voorkomen dat ziekenhuizen overspoeld worden en de niet-COVID-19-patiënten opnieuw het kind van de rekening worden. Dit betekent; je handen wassen, 1,5 meter afstand houden, zoveel mogelijk thuisblijven en een masker dragen. Het opgeven van dit stuk comfort en gemak maakt het verschil: voor je familie, je buren, het zorgpersoneel en jouw toegang tot kwalitatief hoogwaardige zorg in de toekomst, mocht je het nodig hebben.
Ik hoop oprecht, dat je mij of mijn collega’s nooit hoeft te bezoeken. Maar mocht je ons nodig hebben, weet dan dat wij klaar staan om jou met de best mogelijke zorg te helpen. Maar om dat te kunnen doen, hebben we jou nodig als onderdeel van ons team. Zoek dekking. Was je handen, houd 1,5 meter afstand, blijf zoveel mogelijk thuis en draag een masker. Help ons helpen.
Peter Paul van Benthem
Kno-arts en voorzitter Federatie Medisch Specialisten
