Blog: De daad bij het woord
28 JULI 2025
Passende zorg speelt een centrale rol bij onze inspanningen om de toenemende spagaat tussen de groeiende zorgvraag en de beperkingen in beschikbare zorgverleners en middelen te ondervangen. Passende zorg is waardegedreven, komt tot stand samen met en rondom de patiënt, vindt plaats op de juiste plek en is gericht op gezondheid en niet enkel op ziekte. Desondanks blijken koplopers vaak hun hoofd te stoten.
Passende zorg vraagt om flexibiliteit, creativiteit, samenwerking en voortdurend afstemmen: wat is passend voor deze patiënt, op dit moment, in deze situatie? Dat is de essentie van ons vak. Passende zorg betekent soms dus ook: afwijken van het gebruikelijke, kiezen voor een innovatievere of doelmatigere aanpak – altijd met behoud van kwaliteit.
Recent hebben wij een uitvraag gedaan bij de wetenschappelijke verenigingen over hun ervaringen met passende zorg. Een mooi voorbeeld is de behandeling van maculadegeneratie. Oogartsen besloten in 2006 om bevacizumab (Avastin) off label op te nemen in de richtlijn – een effectieve, maar aanzienlijk goedkopere optie. Dankzij die keuze is naar schatting zo’n €1,5 miljard bespaard, zonder in te leveren op kwaliteit. Inmiddels wordt deze richtlijn in 98% van de gevallen gevolgd – een indrukwekkend resultaat dat laat zien wat er mogelijk is als vakmanschap en doelmatigheid samenkomen.
Maar er is nog veel te winnen. Want wie zich inzet voor passende zorg, loopt in de praktijk nog geregeld tegen hardnekkige hindernissen aan. Het huidige systeem biedt onvoldoende ruimte voor innovatie, en financiële kaders sluiten niet altijd aan op wat nodig is in de spreekkamer. Dat kan ontmoedigend werken voor zorgprofessionals die juist willen bijdragen aan duurzame zorg. Door de oogartsen is bijvoorbeeld al sinds een aantal jaren ingezet om de eenvoudiger oogzorg te substitueren naar optometristen met borging van de kwaliteit. Doordat er nog steeds geen betaaltitel voor deze zorg beschikbaar is, lopen deze initiatieven vast en dreigt deze zorg weer terug te komen bij de oogarts met oplopende wachttijden als gevolg.
Toch blijven medisch specialisten zich onvermoeibaar inzetten voor passende zorg. Uit een recente peiling onder onze achterban blijkt dat 88% de urgentie van passende zorg onderkent. 84% zegt vaak tot altijd passende zorg te geven, en 70% werkt actief mee aan de verdere ontwikkeling ervan. Zij bouwen niet-effectieve zorg af, passen bewezen innovaties toe, en betrekken hun patiënten bij elke stap. Niet omdat het moet, maar omdat het beter is voor de patiënt en nodig om de zorg toegankelijk te houden.
De beweging naar passende zorg is al in volle gang – in de spreekkamer, op de werkvloer, in ziekenhuizen, bij de huisartsen, verpleeghuizen en in de thuiszorg. Daar ontstaan dagelijks nieuwe ideeën en initiatieven voor toegankelijke, toekomstbestendige zorg. De werkzaamheid daarvan dient echter ook onderzocht te worden. Als we de beweging willen versnellen, dan kan het niet waar zijn dat er op de onderzoeksgelden bezuinigd wordt. Ontwikkeling van passende zorg vraagt om vertrouwen, ruimte en erkenning. Niet alleen van zorgverleners, maar ook van zorgverzekeraars, beleidsmakers en bestuurders.
De toekomst van de zorg wordt door ons samen gemaakt. Gedreven dokters en andere zorgprofessionals zitten vol ideeën, vol inspiratie en zijn allang allemaal prachtige initiatieven aan het ontwikkelen voor slimme, toegankelijke, goede zorg. Wij hebben iedereen nodig om die initiatieven te verzilveren. Dat kunnen wij bereiken door deze professionals te ondersteunen, koplopers te versterken en passende voorwaarden voor passende zorg te realiseren.
Zorg dat koplopers hun hoofd niet stoten en laten we gezamenlijk aan de slag gaan om implementatie van passende zorg tot een succes te maken. Laten we de daad bij het woord voegen.
Karel Hulsewé
Voorzitter Federatie Medisch Specialisten
