Verbetering van zorg vraagt om verandering van gedrag
Ronnie van Diemen, inspecteur-generaal Inspectie voor de gezondheidszorg
Themaraad Optimaal Functioneren en Openheid
13 december 2016
Gezond vertrouwen
De randvoorwaarde voor goede zorg, is vertrouwen; gezond vertrouwen. Zo klonk de aftrap van de avond door Ronnie van Diemen, Inspecteur-generaal van de Inspectie voor de Volksgezondheid. Niets is ingewikkelder dan vanuit vertrouwen werken. Dit geldt in het ziekenhuis, bij de zorgprofessionals, en bij medisch specialisten onderling. Maar hoe houd je toezicht met alle invloeden van buiten, zoals de maatschappij, politiek en media? Hoe houd je dan vast aan gezond vertrouwen en hoe zorg je dat je onafhankelijk bent als toezichthouder met alle externe factoren/invloeden die er zijn? Niets is dan gemakkelijker om met al die factoren in wantrouwen te schieten. De Inspectie blijft ondanks alle perspectieven toezicht houden vanuit gezond vertrouwen. Dat is de waarde waar de Inspectie voor staat.
Succes van de indicatoren
Volgens van Diemen is er een enorme ontwikkeling geweest als het gaat om openheid in de zorg, maar ook hoe medisch-specialistisch Nederland samen met de toezichthouder deze ontwikkeling van openheid vorm en inhoud heeft gegeven. Dit is voor een belangrijk deel te danken aan de Federatie volgens Van Diemen. De Basisset kwaliteitsindicatoren is een voorbeeld van wat deze samenwerking kan bewerkstelligen. Van Diemen vindt de gezamenlijke ontwikkeling van de Basisset een groots succes. Eerst samen met de medisch specialisten, later ook met bestuurders en met verpleegkundigen. De grootste koepelorganisaties die met elkaar samenwerken om tot een set aan indicatoren te komen. Dat komt door samenwerken en het vertrouwen wat je in elkaar hebt. Volgens Van Diemen verdient dit meer aandacht en mag zichtbaarder gemaakt worden hoe er wordt geleerd en samengewerkt.
Gedrag en lerend vermogen
Wat van Diemen de afgelopen jaren heeft gezien is dat er systemen worden ingericht om gedrag te veranderen. Dat werkt niet zo stelt ze. Volgens haar moeten we terug naar de eenvoud en terug naar het leren en het aanspreken op het gedrag. Gedrag en het lerend vermogen als centraal thema. Van Diemen benoemd ook ‘openheid in geslotenheid’, waarmee ze bedoeld de openheid binnen de eigen organisatie. Waarbij het vooral gaat om eerlijkheid te betrachten samen met collega’s en alle mensen die betrokken zijn. Een goede ontwikkeling vindt van Diemen dat de betrokkenheid van patiënten bij het calamiteitenonderzoek in toenemende mate is versterkt. In 2 jaar tijd is dit van 20% naar 80% gestegen. Dat is een prestatie die je in het buitenland nog absoluut niet ziet.
Veerkracht
Voor de komende jaren zal alle aandacht uitgaan naar leren en verbeteren. Hoe wordt er geleerd in organisaties, hoe wordt kwaliteit geborgd. De Inspectie kijkt anders naar kwaliteit; niet de vinklijsten en de eenmalige foto’s maar de verdieping op leren en verbeteren.
De komende maanden vinden we ons in de dynamiek van de verkiezingen. De Inspectie beweegt zich in een krachtenveld van de samenleving, zorgaanbieders, patiënten en media. Het is dan van groot belang dat de medisch specialisten ofwel de Federatie krachtig blijft optreden daar waar het om het beïnvloeden van politieke keuzen gaat. Want deze worden vaak ook 1-dimensionaal gemaakt. Juist dan is het belangrijk dat de Federatie optreedt vanuit de inhoud van de zorg. Daarbij het goede gesprek voert, en soms ook een heel lastig gesprek durft te voeren. Dat zorgt er ook mede voor dat de Inspectie als toezichthouder binnen al die dynamiek haar rol goed kan invullen.