Transformatieplannen? Laat artsen actief participeren

Hoe kun je medisch specialisten actief betrekken bij veranderingen die nodig zijn om de zorg behapbaar én betaalbaar te houden? Thijs Plokker is cardioloog in het Groene Hart Ziekenhuis (GHZ) en voorzitter van het medisch specialistisch bedrijf (msb) Gouda. Samen met onder andere commercieel manager Olivier Jacobs werkt hij aan een transformatieplan waarbij dokters actief participeren. 

‘Ruim vijf jaar geleden is het GHZ lid geworden van Gedeelde Zorg, een initiatief van de Vereniging Gezondheidsregio Midden-Holland. Samen met twintig zorgorganisaties en vijf aangesloten gemeenten werken we aan drie programma’s om de zorg voor de inwoners van de regio Midden-Holland toegankelijk te houden. Dat is hard nodig, want de bevolkingsgroei is hier met circa 25% hoger dan gemiddeld in Nederland. Sindsdien zijn wij als ziekenhuis actief bezig om onze zorg duurzaam te veranderen’, vertelt Jacobs. ‘Denk bijvoorbeeld aan initiatieven op het gebied van eerstelijnsdiagnostiek, telemonitoring en anderhalvelijnszorg. Deze initiatieven zijn destijds verankerd in een strategisch plan waar het transformatieplan waar we nu aan werken, op voortbouwt. Dankzij het plan dat er al lag, konden we de snelle toets van de zorgverzekeraars doorlopen om zo in aanmerking te kunnen komen voor transformatiegelden [zie kader, red].’

Thijs Plokker en Olivier Jacobs

‘Als er iemand is die weet hoe de zorg verbeterd kan worden, is het de medisch specialist zelf wel’

Creativiteit

‘Tijdens de coronapandemie belandde ons strategisch plan tijdelijk in de koelkast', vertelt Plokker. ‘Tegelijkertijd wilden we, naast de zorg voor patiënten met corona, ook de overige zorg toegankelijk houden. Dat was een uitdaging, want door de 1,5 meter afstand konden we in de wachtkamer van de poli maar eenderde van de patiënten kwijt. Er is toen een schifting gemaakt tussen patiënten die fysiek naar hun afspraak moesten komen, patiënten die een teleconsult kregen en patiënten die geen consult kregen. Dat laatste klinkt cru, maar wat we daarmee bedoelen is dat we gingen kijken of deze mensen misschien in de eerste lijn geholpen konden worden, bijvoorbeeld door de huisarts. We hebben vakgroepen gevraagd hierover mee te denken en met ideeën te komen. Want als er iemand is die weet hoe de zorg verbeterd kan worden, is het de medisch specialist zelf wel. Met deze vraag hebben we een hoop creativiteit losgemaakt, zo zijn er maar liefst 150 nieuwe projecten gestart!’ 

Een voorbeeld van een initiatief is om patiënten met coeliakie die na 36 maanden stabiel en klachtenvrij zijn, weer onder controle van de huisarts of diëtist te stellen. Plokker legt uit wat de sleutel tot dit succes is: ‘Ik denk dat alle artsen de urgentie voor verandering voelen. Door artsen actief te laten participeren in werkgroepen, stuurgroepen en overleggen, neem je ze op een positieve manier mee in de veranderingen die nodig zijn. Ook hebben we gevraagd welke ondersteuning zij nodig hebben om hun ideeën te realiseren. Denk aan it-voorzieningen om veilig te kunnen videobellen met patiënten.’ Dat het GHZ veel waarde hecht aan het bevorderen van gelijkgerichtheid van medisch specialisten en de raad van bestuur, blijkt ook uit het feit dat twee artsen co-bestuurder zijn in de raad van bestuur. 

‘We hebben dit gefaseerd aangepakt door te starten met projecten die geen werklastverzwaring met zich meebrachten’

Focus

‘Hoewel onze visie juist was, ontbrak het ons nog aan focus, waardoor we aanvankelijk niet de impact konden maken die wij voor ogen hadden’, vervolgt Jacobs. Een stuurgroep van medisch specialisten en huisartsen zijn toen gezamenlijk gaan nadenken over wat die focus zou moeten zijn. Aan die stuurgroep nam ook een lid van de cliëntenraad deel. Zo ontstond ‘de poli van de toekomst’. Vervolgens hebben we dit gefaseerd aangepakt door te starten met projecten die geen werklastverzwaring met zich meebrachten, zoals teleconsultatie. Ook keken we naar de rol van de huisarts. Momenteel loopt er een pilot waarbij patiënten met bepaalde gynaecologische klachten worden doorgestuurd naar een huisarts die hierin gespecialiseerd is. In de toekomst zou een gespecialiseerde huisarts ook voor andere aandoeningen een oplossing kunnen bieden. Uiteraard met op de achtergrond een medisch specialist die geconsulteerd kan worden.’

Gouden tips

Plokker legt uit wat volgens hem de gouden tips zijn voor succesvolle zorgtransformaties. ‘Spreek als bestuur je ambities uit en laat medisch specialisten vanuit hun expertise participeren in projecten en andere initiatieven. Verder ben ik een groot voorstander van een kort cyclische aanpak. Is een pilot binnen twee vakgroepen succesvol gebleken? Rol het dan breder uit. En zorg voor een regiegroep met mandaat. Past een project binnen de aangebrachte focus? Dan is het belangrijk dat er snel een klap op wordt gegeven zodat initiatiefnemers aan de slag kunnen. Zou houd je mensen gemotiveerd en enthousiast.’


Thijs Plokker
Tijs Plokker is cardioloog in het GHZ en voorzitter van het msb. Daarnaast is hij bestuurslid van de ‘Vereniging leven met dood’ en auteur van het boek The Experience Maker.

Olivier Jacobs
Olivier Jacobs is tot november 2023 commercieel manager in het GHZ. Daarnaast is hij programmamanager van het ziekenhuisbrede programma Fit! dat invulling geeft aan de beweging van het organiseren van de juiste zorg op de juiste plek. Per 1 november gaat Jacobs aan de slag in het ziekenhuis St Jansdal in Harderwijk. 


Snelle toets en transformatiegelden
Een van de afspraken uit het Integraal Zorgakkoord (IZA) is dat zorgaanbieders, zorgprofessionals, patiëntenorganisaties, zorgverzekeraars en gemeenten samen plannen maken voor zorgtransformaties. Zowel Gedeelde Zorg Midden-Holland als het GHZ (op instellingsniveau) hebben met succes de zogeheten snelle toets doorlopen van zorgverzekeraars VGZ en Zilveren Kruis. Dat betekent dat het GHZ nu voortvarend aan de slag kan met het transformatieplan. Wanneer dit plan wordt goedgekeurd door de twee grootste zorgverzekeraars in de regio, kunnen transformatiegelden worden aangevraagd om de initiatieven te bekostigen.


Thema’s transformatieplan GHZ
Het GHZ is al een aantal jaar bezig met impactvolle transformaties, bijvoorbeeld op het gebied van eerstelijnsdiagnostiek, telemonitoring en anderhalvelijnszorg. Het voorstel voor het transformatieplan dat nu door de snelle toets is gekomen, is gebaseerd op drie thema’s:

1. Voorkomen van medisch specialistische zorg
2. Optimaal georganiseerde hybride zorgpaden
3. Verbeterde ketenaanpak voor goede uitstroom

De initiatieven waarmee het GHZ aan de slag gaat, worden gedeeltelijk met directe ketenpartners opgepakt en gedeeltelijk binnen de eigen organisatie.

Hoe positioneer ik passende zorg en hoe krijg ik hier aandacht voor binnen mijn team/vakgroep/in mijn ziekenhuis?

Zorg voor een ziekenhuisbreed programma dat invulling geeft aan de beweging van het organiseren van de juiste zorg op de juiste plek. Formuleer binnen dit programma een aantal thema’s en geef per thema een aantal oplossingsrichtingen aan waar artsen en andere medewerkers vanuit hun expertise een actieve bijdrage aan kunnen leveren. 

Hoe betrek ik mijn collega’s?

Gelijkgerichtheid is cruciaal voor het realiseren van passende zorg en juiste zorg op de juiste plek. Pas als alle partijen samenwerken aan dezelfde doelen, is het mogelijk om verandering in de zorg te bereiken. Dat betekent dat partijen samen vorm moeten geven aan transitie. Daarom moeten in alle werkgroepen, stuurgroepen en overleggen ook medisch specialisten aan tafel zitten. 

Hoe ga ik om met weerstand voor verandering en met de ‘not invented here’ syndrome?

Artsen informeren is belangrijk, maar niet genoeg. Nagenoeg alle artsen zien de urgentie van veranderingen en hebben ideeën over hoe de zorg beter kan worden georganiseerd. Daarom is het belangrijk dat ze vanuit hun eigen expertise actief kunnen participeren in projecten en overleggen. 

Welke tips en trics zijn er? 

  • Spreek als bestuur je ambities uit en geef duidelijk richting aan.
  • Breng focus aan en bepaal aan de hand daarvan het nut en de noodzaak van een project.
  • Vraag artsen om vanuit hun expertise te kijken welke veranderingen nodig zijn om de juiste zorg op de juiste plek te leveren, nu en in de toekomst.
  • Vraag artsen welke ondersteuning zij nodig hebben om de gewenste veranderingen door te voeren en faciliteer deze ondersteuning.
  • Zorg voor een regieteam met mandaat zodat doelen worden bepaald en projecten snel kunnen starten.
  • Blijf in nauw contact staan met de zorgverzekeraar en stem de stappen die je onderneemt tussentijds af. 
  • Beschouw het transformatieplan als een gezamenlijke verantwoordelijkheid en voorkom dat partijen achteraf voor verrassingen komen te staan. De zorgverzekeraar heeft bovendien een belangrijk aandeel in de maatschappelijke acceptatie van veranderingen binnen de zorg.
  • Maak je plannen meetbaar.

Met wie kan ik contact opnemen over dit ziekenhuis?

Thijs Plokker: Thijs.Plokker@ghz.nl

Hoe ziet het regiobeeld eruit?

De belangrijkste inzichten uit het regiobeeld Midden-Holland zijn:

  • De bevolkingsgroei is met circa 25% hoger dan gemiddeld in Nederland (8%). Dit zorgt in alle branches van zorg en welzijn voor een veel hogere groei van de vraag dan gemiddeld in ons land.
  • De bevolking is relatief gezond, heeft meer stress en beweegt minder dan in de rest van Nederland. 
  • Cliënten bij wie veel zorg/hulpverleners betrokken zijn, ervaren gefragmenteerde zorg en welzijn en weinig samenhang. 
  • Het personeelstekort is veel hoger dan gemiddeld in Nederland en het aantal mantelzorgers neemt met de helft af. 

Bekijk het volledige regiobeeld