Tedtalk; Optimaal Functioneren
Kilian Wawoe, universitair docent human resource management VU, consultant
Themaraad Optimaal Functioneren en Openheid
13 december 2016
Wawoe bracht vanuit de HR-wereld zijn visie op het thema optimaal functioneren. Vanaf de eerste minuut wist hij het publiek te boeien met zijn verhaal over factoren die gedrag en functioneren beïnvloeden. Wat brengt mensen ertoe om gedrag te verbeteren, en welke factoren zorgen juist voor gedrag dat je niet wilt? En wat kunnen we daarvan leren in relatie tot het optimaal functioneren van de medisch specialist?
Een systeem van straffen en belonen werkt bij ons niet, aldus Wawoe. Maar veel systemen zijn daar wel op gebaseerd. Het gevolg: verkeerde prikkels die zorgen voor verkeerd gedrag, zoals onderpresteren, niet zelf nadenken, tunnelvisie, fouten maken en soms zelfs frauderen.
Hoe zet je mensen aan tot goede prestaties?
Allereerst door een aantal fouten niet te maken:
Er gaat veel mis door star en inflexibel vasthouden aan plannen. Het halen van je plan betekent niet het halen van je doel. Want de realiteit verandert continu. Er is niks mis met plannen maken maar je moet ze dus wel telkens aanpassen aan de realiteit. Alleen dan behaal je je doel. Door mensen af te rekenen op het werken volgens plan, zonder daarbij de realiteit in de gaten te houden, kom je niet tot betere zorg. Integendeel.
Wat ook vaak fout gaat: het begrip ‘prestatie’ wordt te simpel gedefinieerd. Als je wetenschappers bijvoorbeeld afrekent op het aantal publicaties, of artsen beloont voor het uitvoeren van veel operaties, vormt dat een prikkel om keuze te maken die de kwaliteit van het werk niet ten goede komen. Kwantiteit is geen goede maatstaf voor kwaliteit.
Als je mensen afrekent op simpel gedrag, gaan ze dat gedrag ook vertonen. ‘Gaming’, noemt Wawoe dat. Je richt je op dat wat als prestatie wordt gedefinieerd.
Verkeerde prikkels kunnen soms zelfs leiden tot fraude. Fraude gebeurt het meest in situaties met hoge bonussen in combinatie met hoge targets en ‘zonnekoning gedrag’ van het management. In de wetenschap uit zich dat bijvoorbeeld door het manipuleren van onderzoeksdata.
Veel mensen overschatten hun eigen prestaties, waardoor ze denken dat ze beter functioneren dan ze eigenlijk doen.
Waar liggen dan de oplossingen?
Mensen vertonen lang niet altijd uit zichzelf verkeerd gedrag: vaak is dit te wijten aan de systemen waarin ze werken en die aanzetten tot minder goede prestaties dan nodig zou zijn. Hoe motiveer je mensen om beter te presteren?
Excellente medewerkers kun je motiveren met complimenten en waardering
Mensen die gemiddeld functioneren kun je extra verantwoordelijkheden geven, in combinatie met waardering
Wawoe adviseert om met name te investeren in de groep medewerkers die niet goed functioneert. Daar valt het meeste resultaat te boeken. Er moet eerst goed uitgezocht worden of de medewerker niet wil, of dat hij het niet kan. In het eerste geval moet de medewerker stevig worden aangesproken op zijn gedrag. Bij geen verbetering is er dan geen andere optie dan afscheid nemen van deze medewerker. Wil de medewerker wel is hij niet zelfstandig in staat om beter te functioneren, dan kun je als werkgever helpen door coaching en training.