Passende zorg bij kinderen met overgewicht

Eén op de zeven kinderen in Nederland is te zwaar. Toch ontvangt deze groep in het huidige zorgsysteem weinig tot geen begeleiding. Het programma GO! Gezond Onderweg brengt daar verandering in. ‘Met deze aanpak coachen we kinderen en jongeren met ernstig overgewicht in hun eigen omgeving naar een gezondere leefstijl’, vertelt kinderarts en medisch coördinator Annejet Plaisier uit het Rijnstate. 

Annejet Plaisier

Kinderen met overgewicht en obesitas zijn vaak minder fit dan hun leeftijdsgenoten en krijgen sneller te maken met een hoge bloeddruk, leververvetting, somberheid en pijnlijke gewrichten. Ook lopen ze op latere leeftijd meer risico op bijvoorbeeld diabetes en hart- en vaatziekten. Hoe komt het eigenlijk dat steeds meer kinderen overgewicht hebben? ‘Dat is meestal een combinatie van factoren’, legt Plaisier uit. ‘Ten eerste bewegen jongeren te weinig. Maar ik zie ook dat veel kinderen geen brood meenemen naar school en dan in de pauze snoep en frisdrank gaan halen in de supermarkt. Wat ik ook zorgwekkend vind, is dat jongeren tegenwoordig zoveel gamen dat het ten koste gaat van hun slaap. Ze zijn als het ware ontwricht geraakt. Als ze dan ook nog opgroeien in een gezinssituatie met weinig structuur, missen ze de begeleiding die ze juist hard nodig hebben.’ 

Begeleiding in de wijk 

Het programma GO! Gezond Onderweg startte in 2014 in Arnhem en is inmiddels uitgerold in vijf gemeentes in Gelderland. Het is een mooi voorbeeld van passende zorg omdat verschillende zorg- en hulpverleners in de wijk samenwerken rondom kind en gezin om hen te begeleiden naar een gezondere leefstijl. Het gaat daarbij om voeding, beweging en ontspanning. ‘De kindergezondheidscoach is daarbij de spin het in het web’, vertelt Plaisier. ‘Deze coacht het gezin minimaal twee jaar lang en werkt daarbij samen met bijvoorbeeld fysiotherapeuten en diëtisten.’ Plaisier is sinds 2,5 jaar medisch coördinator van het programma. ‘Ik ben verantwoordelijk voor het verbeteren van het kwaliteitstraject en het aanbrengen van meer differentiatie. Hoe gaan we bijvoorbeeld om met gedragsproblematiek? En hoe stemmen we het programma zo goed mogelijk af op verschillende leeftijden en culturen? Ook ben ik het aanspreekpunt voor de kindergezondheidscoach en geef ik medisch advies in de multidisciplinaire overleggen. Tot slot houd ik mij ook bezig met de zichtbaarheid van het programma. We organiseren bijvoorbeeld voorlichtingsavonden en brengen het programma onder de aandacht via flyers en huis-aan-huisbladen.’ 

Leerzaam

‘Ik denk dat het voor artsen leerzaam kan zijn om een rol te hebben in een maatschappelijk project als GO!’, vertelt Plaisier die zelf zeer geïnteresseerd is in de sociale kindergeneeskunde. ‘Ik heb zelf veel meer inzicht gekregen in de achtergronden van deze kinderen en de gezinssituaties waarin zij opgroeien. Denk aan schuldenproblematiek, het ontbreken van structuur of de rol van grootouders in de opvoeding. Ook had ik er geen weet van dat veel kinderen het fijn vinden om te sparren met jongerenwerkers in hun buurt. Het is dus belangrijk om ook deze mensen tot je netwerk te rekenen als je een programma als GO! uitrolt.’ Maakt Plaisier zich wel eens zorgen over de kinderen die deelnemen aan het programma? ‘Wat ik lastig vind, is wanneer kinderen niet gemotiveerd zijn. Sommigen zien namelijk helemaal geen problemen in hun overgewicht, terwijl ik mij echt zorgen maak over hun gezondheid.’  

Vergoeding zorgverzekeraars

Het programma heeft inmiddels zo’n 700 kinderen en hun gezinnen begeleid. Plaisier: ‘Het mooie aan dit project is dat we niet alleen de kinderen zelf helpen, maar ook hun ouders, broers en zussen naar een gezondere leefstijl begeleiden. Bij een deel van hen lukt het om echt een duurzaam effect te bereiken waardoor de gezondheidsrisico’s afnemen en de druk op de zorg wordt verlicht. Het bieden van de juiste zorg op de juiste plek is hier echt van toepassing.’ Plaisier hoopt dat GO! binnenkort ook in andere delen van Nederland wordt uitgerold. ‘Tot nu toe werd het programma gefinancierd door sponsoren en een aantal partners, waaronder de betrokken gemeenten. Maar vanaf volgend 2024 wordt de aanpak vergoed door de zorgverzekeraars en dat zou wel eens voor een flinke boost kunnen zorgen.’