Veilig opleidingsklimaat belangrijke voorwaarde voor patiëntveiligheid

Het opleidingsklimaat op de KNO-afdeling in het Academisch Medisch Centrum (AMC) in Amsterdam is al jaren niet in orde volgens een kritisch visitatierapport van de Registratiecommissie Geneeskundig Specialisten (RGS). Het rapport is in handen van het televisieprogramma ZEMBLA. In januari 2015 heeft de RGS de KNO-afdeling van het AMC gevisiteerd.

Volgens Huib Cense, vicevoorzitter van de Federatie Medisch Specialisten, chirurg en opleider, laat het kritische opleidingsvisitatierapport zien dat ‘het continu werken aan een open en veilig opleidingsklimaat van groot belang is.’ Hij stelt ook dat de patiëntveiligheid in het geding is wanneer er geen veilig klimaat is op een afdeling. 'Een veilig klimaat is één van de belangrijke voorwaarden voor kwalitatief goede zorg. Alleen als een arts zich veilig voelt, durft hij openlijk te praten over fouten en complicaties. Je moet ervan kunnen leren en een lerende cultuur is heel belangrijk.'

Het goede voorbeeld geven

Een veilig opleidingsklimaat is een verantwoordelijkheid van de gehele groep medisch specialisten én het ziekenhuis. Aios hebben zelf ook een verantwoordelijkheid om te blijven werken aan een gunstig leerklimaat. Daarnaast moeten de medisch specialisten die zich met de opleiding bezig houden het goede voorbeeld geven, dat getuigt ook van medisch leiderschap. Hun houding met betrekking tot opleiding, onderzoek en patiëntenzorg is van groot belang voor de manier waarop de aios daarin volgt. Alleen binnen een lerende organisatie kan de kwaliteit van de zorg voor de patiënt optimaal blijven. Cense: ‘Dit betekent dat het mogelijk is fouten te bespreken en twijfels te kunnen uiten zonder dat daaraan direct negatieve consequenties worden verbonden.’

Medisch leiderschap

Om de wens van de lerende organisatie extra kracht bij te zetten, heeft de Academie voor Medisch Specialisten (een samenwerkingsverband van Federatie, de VvAA en iBMG) een leerstoel voor medisch leiderschap aan de Erasmus Universiteit Rotterdam ingesteld. Gynaecologe Carina Hilders zit als hoogleraar op deze post. Zij besteedt aandacht aan het vergroten van de bewustwording bij de zorgprofessional als het gaat om verschillende rollen en verantwoordelijkheden. Eén van de belangrijkste aspecten van medisch leiderschap is: de moed hebben om je verantwoordelijkheid te nemen als medisch specialist en de moed hebben om daarop aanspreekbaar te zijn. Toetsbaar en transparant. Naar je collega´s, naar het ziekenhuis, naar de patiënt en ook naar de samenleving.