‘Stop het geïnstitutionaliseerde wantrouwen’
Aan de vooravond van de verkiezingen zegt 93% van de medisch specialisten dat de bureaucratisering en institutionalisering moet worden teruggedrongen. Uit de reacties van ruim 900 medisch specialisten die aan deze peiling van de Federatie Medisch Specialisten hebben meegedaan, blijkt dat er grote zorgen zijn over de bemoeienis van zorgverzekeraars en de overheid om het werk van de dokters te controleren en te beheersen. Dat gaat ten koste van de tijd voor de patiënt en de motivatie van medisch specialisten.
Peter Paul van Benthem, voorzitter van de Federatie Medisch Specialisten: ‘We zijn afgelopen weken overladen met reacties op de peiling 'Wat is uw boodschap aan de politiek?' Veel medisch specialisten uiten hun zorgen. De betrokkenheid onder onze achterban is groot. We hebben deze peiling uitgezet omdat we de stem van de dokter willen laten horen in politiek Den Haag aan de vooravond van de verkiezingen en daarna bij de formatie van het nieuw te vormen kabinet. Het is van groot belang dat politici en beleidsmakers weten wat er werkelijk speelt op de werkvloer in ziekenhuizen en instellingen.’
Halveer de administratielast
Uit de peiling blijkt dat een grote meerderheid (88%) vindt dat de administratielast gehalveerd moet worden. Daarnaast vindt 9 van de 10 respondenten het belangrijk dat de intrinsieke motivatie van zorgprofessionals richtinggevend is in het zorgbeleid: ‘Ga ervan uit dat artsen het beste willen voor hun patiënten, geef ze dat vertrouwen en zorg dat ze werkplezier houden door de administratielast sterk te verminderen,’ reageert een medisch specialist in de peiling. Een ander reageert met deze hartenkreet: ‘Stop de leegloop van de ggz-instellingen door professionals vanwege de administratie- en verantwoordingsdruk. Durf oog te hebben voor de arbeidsomstandigheden, die moeten beter, dan komen ze terug en zullen de wachtlijsten verdwijnen. Stop het geïnstitutionaliseerde wantrouwen.’
Doe iets aan de gegevensuitwisseling en het tekort aan personeel
87% van de medisch specialisten vindt het belangrijk dat de gegevensuitwisseling wordt verbeterd, zodat patiënten en zorgverleners op het juiste moment op de juiste plek over alle relevante patiënten-informatie kunnen beschikken. ‘Ict zou er voor ons moeten zijn. Ik krijg de indruk dat wij er voor de ict zijn,’ aldus een medisch specialist. Het overgrote deel van de medisch specialisten (86%) wil dat het tekort aan ondersteunend personeel hoger op de politieke agenda komt. ‘Er is een groot tekort aan verpleegkundigen en operatieassistenten. Maak het vak aantrekkelijker om hen te behouden,’ geeft een van de medisch specialisten aan. Ook wordt aandacht gevraagd voor de baankansen voor de nieuwe generatie medisch specialisten. ‘Ik maak me zorgen om jonge klaren die nu soms niet aan het werk zijn. Zorg voor een betere afstelling van het zorgaanbod en arbeidsplekken,’ aldus een medisch specialist in de peiling.
Ruim baan voor e-Health
Een meerderheid van de medisch specialisten (57%) vindt het (heel) belangrijk dat er ruim baan wordt gemaakt voor e-Health toepassingen en vernieuwende vormen van zorg op afstand. Een medisch specialist geeft de volgende reactie in de peiling: ‘Heb vertrouwen in de beroepsgroep. Maatregelen en financiering moeten ondersteunen en niet afremmen, stimuleer innovatie en preventie.’ Een overgrote meerderheid van de medisch specialisten (88%) vindt het (heel) belangrijk dat de wereldwijde toppositie van de Nederlandse medisch-specialistische zorg wordt behouden. Tegelijkertijd worden de zorgen uitgesproken: ‘Ik maak me zorgen over het feit dat er nu steeds geroepen wordt dat het huidige systeem gefaald heeft en wordt gedreven door financiële prikkels. De manier waarop politieke partijen dit gebruiken is schadelijk voor het aanzien van de medisch specialist in Nederland. De medisch-specialistische zorg die momenteel in Nederland wordt geleverd is van topniveau ten opzichte van andere landen.’
Behoud de vrije beroepskeuze
Medisch specialisten uitten in de peiling hun zorgen over het wegnemen van de vrije keuze om in dienstverband of als vrijgevestigd medisch specialist te kunnen werken. 55% van de respondenten geeft aan het (heel) belangrijk te vinden dat de vrije beroepskeuze behouden blijft. 22% staat hier neutraal tegenover en 23% vindt dit (heel) onbelangrijk. Een medisch specialist geeft aan: ‘Er wordt heel hard gewerkt in de medische sector, met hoge intrinsieke motivatie van medisch specialisten. Stimuleer de inzet van medisch specialisten en straf ze niet af door maatregelen, zoals het verplichten van medisch specialisten tot een loondienstverband, waarvan het maar zeer de vraag is of ze bijdragen aan kostenefficiënte, topklinische zorg.’ Medisch specialisten geven in de peiling aan dat het belangrijk is dat er nu rust in het stelsel blijft. ‘Creëer na een onstuimige tijd geen nieuwe chaos door nieuwe maatregelen maar zorg voor rust, financiële ruimte en herstel,’ aldus een van de respondenten.
#stemvandedokter
Van Benthem: ‘De uitkomsten van de peiling onderstrepen nogmaals het belang van de boodschap van de Federatie aan de politiek om de stem van de zorgprofessional richtinggevend te maken in het zorgbeleid: Zorg dat ons werk wordt gefaciliteerd zodat we de beste zorg aan de patiënt kunnen blijven geven. Rem ons niet af met wet- en regelgeving, maar geef ruimte en vertrouwen. Laat de zorg op adem komen. Help ons bouwen aan een steeds betere zorg,’
Download hier alle resultaten van de peiling
Een selectie uit de reacties
In de peiling vroegen we medisch specialisten om hun zorgen op te schrijven en een boodschap aan de politiek. Hieronder vindt u een selectie van deze reacties. De Federatie zal in de komende tijd alle boodschappen van de ondervraagde medisch specialisten verzamelen en deze met de politiek delen, onder andere via videoboodschappen onder vermelding van #stemvandedokter.
‘Laat het dokteren aan de dokters over: zorg dat het aantrekkelijk wordt om in de zorg te werken: zorg voor fatsoenlijke salarissen van zorgpersoneel en goede secundaire arbeidsvoorwaarden.’
‘De controledwang is fnuikend. Het idee dat met controle via loondienst het beter zal gaan is volstrekt onzinnig.’
‘Bezuinigingen op personeel, in met name de verpleegkundige en specialistische verpleegkundigen (zoals anesthesiemedewerkers en ic-verpleging) geven een enorm verlies aan kwaliteit en flexibiliteit in de patiëntenzorg. Tevens dienen de bezuinigingen op juist het administratieve - en data verwerkende personeel worden teruggedraaid aangezien hierdoor het kwalitatief op hoog niveau werken als medisch specialist onmogelijk is geworden en tevens zeer onaantrekkelijk voor de nieuwe generatie.’
‘Voor de jonge medisch specialisten zijn er met name tijdelijke posities beschikbaar met weinig zicht op een vaste baan.’
‘Betaal verzorgenden en verpleegkundigen beter en optimaliseer hun scholing mogelijkheden!’
‘De tijd van Florence Nightingale is echt voorbij. Waardeer en honoreer het zorgpersoneel (ook artsen) op hun intrinsieke motivatie maar stop er misbruik van te maken. Kortom zorg voor goede arbeidsvoorwaarden (bv. veiligheid, loopbaanontwikkeling, honorering, goed leeftijdsbeleid dat ook in de laatste jaren van het arbeidzame bestaan vol te houden is).’
‘Vertrouw zorgmedewerkers, beperk de controle- en regeldruk. Meer zorg, minder management.’
‘Heb vertrouwen in de intrinsieke motivatie van de specialist. Wij zijn geen graaiers en zakkenvullers zoals we regelmatig worden weggezet. Wij zijn toegewijde zorgprofessionals die liever tijd spenderen aan goede zorg dan aan lijstjes invullen.’
‘Politiek volgt te veel de waan van de dag. Er heerst een kortetermijnvisie en er wordt niet verder gekeken dan tot de volgende verkiezing. Meer focus op lange termijnvisie en daarmee op preventie.’
‘De primaire zorg voor de patiënt raakt uit beeld, omdat we als dokters te veel bezig zijn met administratieve taken.’
‘Luister meer naar mensen op de werkvloer en niet alleen maar naar de ‘onafhankelijke’ instituten als de Nederlandse Zorgautoriteit, Zorginstituut, Gezondheidsraad, bestuur van beroepsverenigingen: een opinie van een instituut is altijd een ‘consensus-mening’ van de groep betrokken mensen: betekent dus niet altijd dat die mening door mensen op de werkvloer wordt gedeeld!’
‘Zorg voor een beter salaris voor verpleegkundig personeel.’
‘Geef veel meer ruimte voor medisch leiderschap, de waarde ervan is zeer duidelijk in de coronacrisis. Relatieve buitenstaanders denken met afvinklijstjes en controlesystemen waarde te creëren, dat is een illusie, waar zorgverleners en patiënten veel schade van ondervinden.’
‘Er is met spoed aandacht nodig voor de toenemende werkloosheid onder jonge medisch specialisten, van internisten tot chirurgen. Het gaat niet alleen om persoonlijk verlies na jarenlang keihard werken, een opleiding van 12 jaar en vaak ook 4 jaar promotieonderzoek, maar ook om verlies van kennis/talent dat anders op andere vakgebieden had kunnen worden ingezet, braindrain naar het buitenland en daarnaast een groot verlies aan overheidsgeld dat is ingezet om de specialisten op te leiden. Er is werk genoeg, oudere specialisten met een burn-out, maar geen geld om jonge specialisten aan te nemen. Wat doet u aan dit verlies aan zeer gespecialiseerde kennis en tevens grote hoeveelheden geïnvesteerde overheidsgelden die nu verloren gaan?‘
‘Ik heb zowel in loondienst als vrijgevestigd gewerkt. De verschillen zijn niet groot, de uitwerkingen wel. De zorg zal waarschijnlijk duurder worden indien allen in loondienst zijn.’
‘Koester de zaken die goed gaan. Stimuleer nieuwe ontwikkelingen om kwaliteit van zorg te verbeteren en nieuwe vormen van zorg zoals JZOJP sneller mogelijk te maken. Zorg voor ontschotting tussen 1e, 2e en 3e lijn.’
‘Afgelopen jaren is er enorm bezuinigd op de zorg, daar moet een vermindering aan komen. Meer verpleegkundigen, beter opgeleid. Veel betere ICT-ondersteuning. Maak de zorg een plek waar je wilt werken als jong mens.... En loondienst geeft onder specialisten zeker niet een betere zorg. Daar zijn wereldwijd veel voorbeelden van. Een financiële incentive is niet alleen slecht. Zorg ervoor dat iedere goede medisch specialist in Nederland wil blijven werken en ook een baan heeft in datgene waar hij/zij jarenlang voor is opgeleid. We zagen al jaren goede specialisten naar de buurlanden vertrekken omdat er geen plek zou zijn. Absurd!’
‘Verander niet telkens het systeem, toekomstige dokters hebben ook recht op een stabiel perspectief!’
‘Houdt u bezig met het scheppen van de juiste voorwaarden om de kwaliteit van onze specialistische zorg te behouden; we staan nog steeds erg hoog in internationale vergelijkingen tegenover lage kosten. Behoudt de vrijheid van keuze in arbeidsrelatie en vermijd retoriek en politiek die ingaan tegen deze keuze! Wij hebben afgelopen jaar buitengewoon goed laten zien dat de samenwerking juist erg goed is en de wil om hard te werken en meer te doen er juist door o.a. deze keuze er meer dan ooit is.’