Optimaliseren dienstoverdrachten staat centraal in Nationale Week van de Patiëntveiligheid

In ziekenhuizen wordt 7 dagen per week 24 uur zorg geboden aan patiënten. Deze 24- uurszorg staat of valt met een adequate dienstoverdracht. Een goede dienstoverdracht voorkomt fouten en verbetert de patiëntveiligheid. Daarom is de dienstoverdracht het centrale thema in de Nationale Week van de Patiëntveiligheid van 18 tot en met 22 november. Met het doorbraakproject 'Estafette in het ziekenhuis' presenteert de Nederlandse Internisten Vereniging (NIV) een praktische handreiking voor het optimaliseren van dienstoverdrachten. De Orde van Medisch Specialisten ondersteunt dit initiatief van harte: de handreiking is toepasbaar voor alle medisch specialismen.

Gevaar

Iedere arts (-assistent) moet na iedere dienst de zorg voor patiënten overdragen aan de volgende dienstdoende arts (-assistent). Een goede overdracht is in het belang van de continuïteit van de zorg en de patiëntveiligheid. Dienstoverdrachten vinden meerdere malen per dag plaats. Het gevaar schuilt erin dat de dienstoverdracht als zo vanzelfsprekend wordt ervaren, dat relevante informatie vergeten wordt met mogelijke risico's voor de patiënt.

Checklist

De handreiking die de NIV samen met het CBO heeft ontwikkeld, is uniform en bruikbaar op elke locatie, op elke afdeling en voor elk medisch specialisme. Zes ziekenhuizen hebben deelgenomen aan het doorbraakproject. In de handreiking is een checklist te vinden met alle cruciale punten voor de dienstoverdracht. Elke afdeling in het ziekenhuis kan deze invullen om te kijken of de overdracht optimaal geregeld is. Als er gaten zitten in de logistiek van de dienstoverdracht, kunnen deze snel opgelost worden.

Aanscherpen

Het aanscherpen van dienstoverdrachten kan vaak aan de hand van simpele oplossingen, zoals het ophangen van een poster bij de telefoon op de verpleegafdeling met de tekst: 'Niet storen tijdens dienstoverdrachten'. De verpleegkundigen weten dan dat ze op die tijd niet met vragen de arts moeten oppiepen. De overdracht wordt dan minder verstoord door piepers en telefoons. Uiteraard moet de achterwacht geregeld zijn voor het opvangen van noodgevallen. Wijs iemand als voorzitter aan die de overdracht leidt. Neem voldoende tijd om relevante informatie over patiënten door te geven en te checken of de informatie goed begrepen is. Wees concreet: gebruik geen vage begrippen. Dus niet: loop langs bij die patiënt, maar benoem de concrete actie, bijvoorbeeld: loop langs bij die patiënt en neem zijn bloeddruk op en start boven een bepaalde waarde dit medicament.

Evalueren

Voor arts-assistenten is een speciale trainingsmodule ontwikkeld voor het optimaal uitvoeren van een goede dienstoverdracht. Evalueren van dienstoverdrachten is essentieel, omdat de omgeving van de dienstoverdracht continu in verandering is.