Melden calamiteiten in belang van patiënt
De uitzending van Zembla van 4 november stelt dat er calamiteiten niet gemeld zijn bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ). Het melden van calamiteiten is juist in het belang van goede patiëntenzorg. Alle calamiteiten moeten gemeld worden, ook bij twijfel of iets een calamiteit is; dit is om die reden ook wettelijk vastgelegd. De Federatie Medisch Specialisten en de Nederlandse Vereniging voor Keel-, Neus- en Oorheelkunde en Heelkunde van het Hoofd-Halsgebied (NVKNO) stellen voorop dat medisch specialisten zich open en toetsbaar moeten opstellen.
Het niet melden van calamiteiten is vanuit medisch perspectief onverantwoord: men ontneemt anderen de mogelijkheid ergens van te leren en men ontneemt zichzelf de kans om herhaling te voorkomen door onderzoek naar wat er mis ging (of het nu wel of niet verwijtbaar is). Als het niet melden voortkomt uit een cultuur waar men bang is voor de gevolgen van een melding, dan is dat een uiterst onwenselijke en zeer serieuze situatie. Een open cultuur en veilig opleidingsklimaat zijn daarom essentieel voor de kwaliteit van zorg.
Melden van calamiteiten is verplicht
Er is een wettelijke meldplicht, waarmee is vastgelegd dat iedere calamiteit gemeld moet worden aan de IGZ. Een calamiteit is een onverwachte gebeurtenis, die betrekking heeft op de kwaliteit van de zorg en die tot de dood van een patiënt heeft geleid of tot een ernstig schadelijk gevolg voor een patiënt. De NVKNO en de Federatie Medisch Specialisten nemen de signalen die in Zembla aan de orde zijn gekomen zo serieus, dat er binnenkort een kwaliteitsvisitatie zal plaatsvinden bij de afdeling KNO in het UMCU.
Kwaliteitsvisitaties
Wetenschappelijke verenigingen voeren de voor medisch specialisten verplichte kwaliteitsvisitaties uit. Bij kwaliteitsvisitaties wordt het functioneren van een vakgroep of maatschap tegen het licht gehouden door collega’s vanuit de wetenschappelijke vereniging. Om de kwaliteit van zorg ook op andere dan medisch-inhoudelijke punten te beoordelen, zal er steeds vaker ook een deskundige met een niet medisch-inhoudelijke achtergrond deel nemen aan de visitatie. Daarnaast vraagt de commissie feedback aan collega’s uit andere vakgroepen en aan andere medewerkers, zoals verpleegkundigen, die zicht hebben op het functioneren van de gevisiteerde groep. De visitatiecommissie benadert niet alleen de vakgroep als geheel, maar voert ook gesprekken met individuele leden van de vakgroep.
De conclusies en aanbevelingen van de visitatie worden gedeeld met de raad van bestuur van de instelling. Mocht blijken dat aanbevelingen door de instelling onvoldoende worden opgepakt en de patiëntveiligheid in het geding is, dan waarschuwt de wetenschappelijke vereniging de IGZ.
Visiedocument Optimaal Functioneren
In het visiedocument Optimaal Functioneren van de Federatie Medisch Specialisten staan alle afspraken en verbeterinstrumenten met als doel het functioneren van medisch specialisten continu te verbeteren. Zo nemen medisch specialisten deel aan methoden van reflectie zoals ‘individueel functioneren medisch specialist’ (IFMS). De vakgroep waar de medisch specialist deel van uitmaakt is medeverantwoordelijk voor het functioneren van haar leden. Daarnaast is het van belang dat de medische staf en raad van bestuur een vinger aan de pols houden bij alle vakgroepen en een open cultuur en een voortdurend leerklimaat stimuleren. In de raden van toezicht moet de wijze waarop het bestuur van de instelling omgaat met het functioneren van medisch specialisten een vast aandachtspunt zijn. Alle genoemde partijen hebben een verantwoordelijkheid om zorg te dragen voor het optimaal functioneren van medisch specialisten.