Interview Jan Kluytmans over omikron

‘Pak je rust met Kerst en wees voorbereid op een serieuze golf aan patiënten in de ziekenhuizen. Ik hoop dat het effect van omikron meevalt, maar dat is dit moment niet het meest aannemelijke scenario.’ Dat is de boodschap van arts-microbioloog en OMT-lid Jan Kluytmans. De Federatie sprak afgelopen woensdag met hem over de mogelijke scenario’s voor het aantal ziekenhuisopnames en ic-opnames als gevolg van de oprukkende omikron-variant. 

Deze week is duidelijk geworden dat besmettingen met de omikron-variant iedere twee en een halve dag verdubbelt. Voor het eind van het jaar hebben we alleen nog maar met omikron te maken. Dat gaat dus ongelooflijk snel. Wat we nog niet goed weten, is hoe ziekmakend omikron is. Besmettingen leiden met vertraging tot ziekenhuisopnames en als een golf op je afkomt, moet je snel maatregelen nemen om de golf minder hoog en minder ernstig te maken. 

Over welke scenario’s is er in het OMT gesproken? 

‘De modelleurs van het RIVM hebben de verwachte ziekenhuisopnames en bedbezetting voor patiënten met COVID-19 doorgerekend vanuit drie verschillende scenario’s; volhouden van de avondlockdown (rode lijn), een strenge lockdown na de Kerstvakantie (groene lijn) en een strenge lockdown vanaf de Kerstvakantie (blauw lijn). Dan zie je, als we alleen de avondlockdown hadden aangehouden, dat we eind januari in een worst possible case scenario waren uitgekomen boven het maximaal beschikbare aantal bedden in Nederland. Dat was echt onverantwoord geweest.’  

In de twee andere scenario’s, rekening houdend met volop boosteren en strengere maatregelen, zie je de curve fors afnemen. Maar ook met de meeste strenge maatregelen zie je dat het aantal bezette bedden hoog uitkomt. Ter vergelijking: in de eerste golf is het totaal aantal bedden inclusief ic onder de 5000 gebleven. Daar komen we nu ver boven. 
De lockdown in Nederland is een week voor de Kerstvakantie ingegaan, dat is nog niet doorgerekend maar dat zal zeker nog wat lager uitkomen.  

 

Kijk je naar de grafiek voor alleen ic-opnames met een strenge lockdown vanaf de Kerstvakantie dan zie je dat ingrijpen echt noodzakelijk was. IC-opnames en bedbezetting komt nog steeds uit boven de stippellijn van maximaal 1250 bedden waarvan de ziekenhuizen hebben aangegeven dit aantal voor een korte periode vol te kunnen houden.  
Het Kabinet heeft week eerder ingegrepen en dan kunnen de werkelijke aantallen meevallen, zeker als omikron minder ziekmakend is. De aanwijzingen uit Zuid-Afrika zeggen dat het mogelijk wel meevalt, maar Zuid-Afrika is een ander land met een jonge populatie en weinig ouderen. En daarnaast is het daar zomer en in de zomer gaat het hier ook altijd wel goed. De vergelijking is dus moeilijk. In Engeland en Denemarken zijn de eerste getallen toch wat minder geruststellend. We zullen de komende twee weken hier goed zicht op moeten krijgen.’   
 

 

Hoe werkt zo’n rekenmodel? 

‘Er is soms discussie dat de modellen niet kloppen. Het rekenmodel op zich klopt wel, het gaat erom wat je erin stopt aan uitgangsgegevens. Hoe snel verspreidt het virus, wat gebeurt als je bepaalde maatregelen neemt, hoe goed werkt de booster? Wat we nu vrij zeker weten is dat de verspreiding supersnel verloopt, dat de vaccins (of doorgemaakte infecties) minder goed werken tegen een nieuwe besmetting en dat het met boosteren een stuk beter wordt. Maar wat we nu nog niet goed weten en ik verwacht dat dat wel een week tot twee weken kan duren, is hoe ziekmakend omikron is en hoeveel mensen uiteindelijk in het ziekenhuis belanden. Dat kun je afwachten en hopen dat het meevalt, maar dan ben je te laat. Deze discussie zie je nu in Engeland: Boris Johnson wil koste wat het kost een gezellige kerst en steeds meer mensen zeggen dat dit onverantwoord is, want daar zien ze de ziekenhuisgetallen oplopen.’ 

Wat verwacht je de komende tijd? 

‘Ik verwacht dat de coronacijfers de komende dagen eerst nog verder dalen. En dat is ook wat mensen niet goed snappen; waarom wordt er nu aan de bel getrokken, terwijl de cijfers dalen? Dat is als het terugtrekken van het water voordat de tsunami komt. Daar kijken we nu tegenaan. Rond de jaarwisseling is de verwachting dat de opnames in de ziekenhuizen weer gaan stijgen.’ 

Wat wil je je collega’s graag meegeven? 

‘Als omikron niet duidelijk minder ziekmakend is dan staat de zorg een serieuze golf aan patiënten te wachten. Met de strenge lockdown wordt nu alles op alles gezet om die golf zo klein mogelijk te maken. Tegelijkertijd wordt er nu met man en macht geboosterd. Het effect van omikron zien we in de ziekenhuizen op z’n vroegst tussen Kerst en Oud & Nieuw en waarschijnlijk daarna pas echt. Ik hoop met iedereen dat het effect van omikron meevalt, maar dat is op dit moment niet het meest aannemelijke scenario. Pak je rust met Kerst en wees voorbereid.’