Algemene ‘health check’ geeft schijnzekerheid

De Federatie Medisch Specialisten raadt minister Schippers aan de Wet op het bevolkingsonderzoek (WBO) niet aan te passen om ‘health checks’ zoals bijvoorbeeld de ‘total bodyscan’ toe te staan in Nederland. De mogelijke gezondheidswinst voor het individu weegt niet op tegen de risico's en onnodige kosten voor de individuele burger en de maatschappij als geheel. Dat heeft de Federatie in april al uit monde van de Nederlandse Vereniging voor Radiologen laten weten tijdens een consultatiebijeenkomst. De Federatie zal middels een brief opnieuw haar zorgen uiten bij minister Schippers.

Ongerustheid

Minister Schippers heeft de Tweede Kamer laten weten wet- en regelgeving rond health checks te willen versoepelen. Bij een algemene health check, zoals een total bodyscan, zoek je niet specifiek naar een bepaalde afwijking. Hierdoor bestaat er een grotere kans op het missen van de diagnose. Als een health check geen afwijkingen oplevert, kan het bovendien toch zo zijn dat zich bij betrokkene later een ziekte ontwikkelt. In beide gevallen is er sprake van schijnzekerheid. Ook als gevonden afwijkingen niet medisch problematisch zijn, zullen deze toch voor veel ongerustheid zorgen bij patiënten. Vervolgens zullen patiënten onnodige vervolgonderzoeken ondergaan, waaronder soms invasieve onderzoeken zoals een biopsie, die ook niet altijd zonder risico zijn. Daarnaast bestaat er een grote kans op overdiagnose. En dit regelmatig voor aandoeningen die geen medische implicaties hebben.

Zorgkosten stijgen

Bovendien zullen de zorgkosten flink oplopen. De Federatie Medisch Specialisten heeft samen met andere veldpartijen juist afgesproken doelmatig met de zorgeuro om te gaan. Deze maatregel gaat hier lijnrecht tegenin. Het in maart 2015 verschenen rapport van de Gezondheidsraad Doorlichten doorgelicht: gepast gebruik van health checks, geeft de voor- en nadelen van preventief medisch onderzoek uitstekend weer. De Federatie onderschrijft dan ook volledig het advies van de Gezondheidsraad om health checks niet zonder meer vrij te geven.

Maatschappelijke veranderingen

De uit de maatschappij opstijgende wens tot meer zelfbeschikking en de waarde die de minister hecht aan vroegopsporing, is uiterst relevant. Echter, het nut van health checks in de zin van gezondheidswinst op bevolkingsniveau is niet aangetoond. De Federatie vraagt zich af of de huidige wet op het bevolkingsonderzoek (WBO) op grond van deze maatschappelijke veranderingen nog aan zijn doel beantwoordt en begrijpt dat de minister de wet wil aanpassen. Maar versoepeling van de health checks is ongewenst.