'We moeten onze wendbaarheid vergroten'
Dit artikel is onderdeel van het dossier COVID-19 uit het magazine Medisch Specialist.
Haar ziekenhuis is weer aan het opstarten na wat ze een ‘harde reset’ noemt. Intensivist Ilse van Stijn over de lessen van corona. ‘De solidariteit, laten we die vasthouden.’
Ilse van Stijn is stafvoorzitter van het OLVG en lid van de taskforce Acute Infectiologische bedreigingen van de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care (NVIC). We spreken haar medio mei, in een fase waarin er nog steeds veel COVID-19 patiënten in haar ziekenhuis liggen, maar tegelijk de non-COVID zorg weer wordt opgeschaald. Althans, de acute en urgente zorg. ‘We willen nog steeds zo min mogelijk patiënten naar het ziekenhuis laten komen, dus bijvoorbeeld de fysieke electieve zorg gaat (ten tijde van het interview, red.) nog niet door.’
Teleconsulten
Dat brengt haar op een eerste les die de voorbije crisisperiode heeft opgeleverd. ‘We bleken veel controles van patiënten te kunnen digitaliseren. Teleconsulten, videobellen; we hadden het al langer over eHealth, dat hebben we nu allemaal supersnel kunnen regelen. En ik denk dat we waar mogelijk voorlopig op die manier zullen blijven werken. Omdat we de patiëntenstroom nog willen beperken en het ook gewoon efficiënter is. Voor patiënten is het wel even wennen, maar het gaat opvallend goed.’
Focus
Van Stijn vindt dit sowieso een goed moment om over bijna alles in de organisatie na te denken. Ze voegt eraan toe dat de situatie in het OLVG nooit zo heftig is geweest als bij de collega’s in Brabant. ‘Wij werden er iets minder door overvallen, hadden een aantal dagen om voorbereidingen te treffen. Maar ook wij zagen in een periode de aantallen patiënten elke dag alleen maar toenemen. Uiteindelijk hebben we ruim boven de vierhonderd patiënten met een onbekend ziektebeeld gehad. Kortom: een totale en acute disruptie zoals je die zelden meemaakt.’
Wat je ook nooit meemaakt, zegt ze, is hoe je na zo’n ‘harde reset’ weer bijna blanco begint. ‘We kunnen met een nieuwe bril naar de organisatie kijken. Waar zijn wij nou echt van? Ik vind het heel logisch dat je dat doet, al merk ik dat niet iedereen dat vindt. Ik zie het als een kans om de strategie van het ziekenhuis waar te maken. Wij zijn voor de acute en topklinische zorg. Andere elementen passen misschien beter bij partner-ziekenhuizen, in de anderhalvelijnszorg of bij de huisarts. Ja, het zou dus kunnen dat je dan keuzes maakt waardoor de behandeling van bepaalde aandoeningen minder in het palet past, of misschien zelfs beter buiten de muren van het ziekenhuis kunnen plaatsvinden.’
Voorbereiden
Daar komt bij dat de wendbaarheid van het ziekenhuis zal moeten vergroten, in de visie van Van Stijn. ‘Zolang er geen vaccin is, zal corona wel blijven rondwaren. We moeten dus bepaalde zorg weer kunnen beperken zodra we bij een nieuwe golf de IC opnieuw moeten uitbreiden. Hierop moeten we ons structureel voorbereiden, zodat we een volgende keer de andere zorg niet weer hoeven plat te leggen.’
Muren weg
De platlegging en ook de verdere crisisaanpak verliep overigens verrassend goed, vindt ze. ‘Snelheid was even belangrijker dan perfectie. We moesten gewoon handelen, klaar. Dat gaf aan het begin van de coronaperiode vanzelf een grote solidariteit. Veel gesprekken kwamen op gang, muren tussen specialismen zijn weggevallen. Zo’n crisis maakt echt dat je elkaar beter leert kennen en beter begrijpt. Ik wil dat we die solidariteit vasthouden. Door veel te praten vooral. En door het patiëntenbelang voorop te blijven stellen. In de keten, in de regio en binnen het ziekenhuis.’ In de regio bleek de samenwerking nog moeizaam. ‘Dat is ook logisch: hoe meer partijen, des te trager de besluitvorming. Het zou interessant zijn om te onderzoeken hoe je daar een volgende keer meer snelheid in kunt brengen.’
Administratie
Het ziekenhuis leerde nog een andere les die ze wil benadrukken. Iedereen was even puur gericht op handelen, op de zorg. Het ziekenhuis was in administratieve zin ‘grotendeels ontregeld’. ‘Laten we ook daarin het goede vasthouden. Als bepaalde administratieve bezigheden tijdens een crisis overbodig blijken, kun je je afvragen of ze dan eigenlijk wel zoveel toevoegen.’