FAQ Actietraject algemene ziekenhuizen en revalidatie-instellingen

Er is maandenlang door de vier vakbonden LAD/FBZ, NU ’91, FNV en CNV zonder succes intensief overlegd met de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) over een nieuwe Cao Ziekenhuizen. Het eindbod van de NVZ is voor ons onacceptabel. Ons doel is om uiteindelijk aan de cao-overlegtafel tot een oplossing te komen, maar dat lukt in onze ogen alleen als we de druk nóg verder opvoeren. Om te laten zien dat er voor alle werknemers een goede cao moet komen, is het dus belangrijk dat ook alle werknemers meedoen: van schoonmaker tot verpleegkundige en van aios tot medisch specialist. Alleen dan kunnen we de NVZ ervan overtuigen dat ziekenhuismedewerkers een betere cao verdienen. 

Medisch specialisten in dienstverband vallen onder de Arbeidsvoorwaardenregeling Medisch Specialisten (AMS). Dit is een eigenstandige regeling, die als apart hoofdstuk in de Cao Ziekenhuizen echter wel met de cao verbonden is. De afgelopen twee cao’s (vanaf 2019) zijn de cao-afspraken één op één overgenomen in de AMS. Als dat nu weer gebeurt, raakt het eindbod van de NVZ dus ook medisch specialisten in dienstverband. Zij kunnen daarom meedoen aan de acties. Let op: dit geldt alleen voor medisch specialisten die in loondienst van het ziekenhuis werken. Medisch specialisten in vrij beroep mogen juridisch gezien niet meedoen, maar kunnen zich wel solidair tonen met hun collega’s in dienstverband.

Tijdens een zondagsdienst wordt op een doordeweekse dag gewerkt alsof het weekend is. Er zijn dus geen geplande of electieve opnames, met uitzondering van spoedopnames. Ook opnames op de IC, kraam/couveuse-afdeling en de afdelingen oncologie en hartbewaking gaan over het algemeen zoveel mogelijk door. 

Een zondagsdienst is de meest vergaande actievorm zonder dat de patiënt onevenredig wordt getroffen. We kiezen voor dit zware actiemiddel om duidelijk te maken dat de NVZ echt met een beter voorstel moet komen. 

Voorkom te allen tijde worden dat patiënten tevergeefs naar het ziekenhuis komen voor een geplande behandeling. Plan daarom geen afspraken of behandelingen op de dag van de zondagsdienst. Regel voor een grotere bezetting dan op een normale zondag. Zorg dat iedereen die normaal gesproken op de dag van de zondagsdienst werkt, ook echt aanwezig is, zodat eventuele incidenten goed kunnen worden opgevangen. Bij twijfel geldt dat het begrip ‘spoedeisend’ altijd in het voordeel van de patiënt moet worden uitgelegd. 

Per ziekenhuis wordt de aard en omvang van de actie bepaald. Enige hinder voor de patiënten is niet uit te sluiten, want het is vervelend als het ziekenhuis een afspraak moet verzetten omdat bijvoorbeeld sommige poli’s gesloten zijn. Tijdens de zondagsdienst staat de patiëntveiligheid voorop, zoals beschreven in de draaiboeken. De comités en vakbonden zorgen ervoor dat de werkgever tijdig over de actieplannen wordt geïnformeerd, zodat hij kan anticiperen en maatregelen neemt om te zorgen dat de patiëntenzorg geen hinder ondervindt. Het is ook de verantwoordelijkheid van de werkgever om reeds geplande afspraken af te zeggen. 

64 locaties van algemene ziekenhuizen en revalidatie-instellingen doen mee. Bekijk het overzicht van de deelnemende locaties. 

In Nederland vallen 200.000 werknemers onder de Cao Ziekenhuizen. Zij mogen allemaal actievoeren, maar doen dat altijd in nauw overleg met de vakbonden en kunnen niet op eigen houtje een actie opzetten. De lokale actiecomités werken bij het opstellen van hun draaiboeken nauw samen met de onderhandelaars en de actiejuristen van de vakbonden, omdat een actie aan allerlei juridische eisen moet voldoen. 

Als je afdeling niet in het draaiboek van het actiecomité staat, betekent dit dat op jouw afdeling de reguliere patiëntenzorg doorgaat en jij dus ook je normale werkzaamheden verricht. Je kan natuurlijk wel in je pauze aansluiten bij ludieke activiteiten in je ziekenhuis, zoals actiebijeenkomsten, het zingen van een actielied, etc. Hoe meer reuring, hoe hoger de druk wordt voor een betere cao. 

Nee. Er zijn strakke deadlines omdat alles zorgvuldig voorbereid moet worden zodat de patiëntenzorg niet in het geding is. Actiecomités moeten hun draaiboek volgens planning bij de vakbonden aanleveren. Actiejuristen van de vakbonden checken de draaiboeken op zorgvuldigheid. Na het veiligheidsoverleg tussen de vakbond en je ziekenhuiswerkgever is het draaiboek vastgesteld. Kortom, je kan niet ad hoc alsnog als afdeling meedoen. 

Zeker! De lokale actiecomités in je ziekenhuis organiseren met de gezamenlijke vakbonden informatiebijeenkomsten voor medewerkers. In het ziekenhuis hangen vaak posters met meer info, dus houd die in de gaten en meld je aan bij je lokale actiecomité. 

Als je bent ingeroosterd op de actiedag, ben je in je ziekenhuis aanwezig. Je kunt niet- patiëntgebonden werkzaamheden uitvoeren, zoals deelname aan een vakgroepvergadering, administratie uitvoeren of e-learning volgen. Als jouw ziekenhuis meedoet, zullen daarnaast ludieke activiteiten worden georganiseerd. Laat daar je gezicht zien. En deel op de actiedag op social media onze berichten met de hashtags #goedecaoisgoedezorg en #goedezorgheefteenprijs. Je kunt uiteraard ook zelf foto’s maken en plaatsen. Hoe meer ruchtbaarheid we aan de actie geven, hoe zichtbaarder we maken dat er een betere cao moet komen. 

Als je lid bent van de LAD, ben je beschermd op grond van het collectief actierecht. Dit betekent dat je werkgever geen rechtspositionele maatregelen mag nemen (zoals ontslag) wegens werkweigering. Als je de overeengekomen arbeid niet verricht, heb je geen recht op loon. Tijdens een zondagsdienst wordt echter gewoon gewerkt, al wordt niet al het afgesproken werk verricht. In theorie kan je werkgever je dus korten op salaris, maar wij achten die kans klein. Je bent namelijk gewoon in je ziekenhuis als je bent ingeroosterd en je helpt patiënten in spoedeisende gevallen. Er zal extra aandacht en tijd zijn voor de patiënt. Daarnaast kan je ook niet- patiëntgebonden werkzaamheden uitvoeren, zoals deelname aan een vakgroepvergadering, administratieve achterstanden wegwerken, supervisiegesprekken voeren, de tijd nemen voor een e-learning. Kortom, van alles waar je normaal gesproken niet aan toekomt. 

Het gaat om een collectieve actie en je werkgever mag je niet aanspreken op het feit dat je hieraan deelneemt. De raad van bestuur kan zich ook niet verschuilen achter de NVZ, omdat het ziekenhuis lid en daarmee onderdeel is van de NVZ. 

In principe hoef je vooraf niets te melden. Om te zorgen dat de patiënten zo weinig mogelijk hinder ondervinden van de zondagsdienst, verzet je bestaande afspraken en maak je geen nieuwe afspraken op de dag van de zondagsdienst. Als je op de dag van de zondagsdienst patiënten in het ziekenhuis tegenkomt, is het uiteraard wel van belang de patiënt duidelijk te maken waarom actie wordt gevoerd. 

Ga op de actiedag niet inhoudelijk in discussie met je raad van bestuur. Verwijs door naar het landelijk actiecomité en stel ons via acties@fbz.nl op de hoogte bij eventuele problemen. 

Nee, ingeroosterde werknemers zijn niet vrij, ze leggen het werk niet neer en moeten gewoon aanwezig zijn. Staken in een ziekenhuis is bij wet verboden. Een ziekenhuis kan immers niet dicht. Maar afdelingen wel. De zondagsdienst is een stakingsvariant voor de ziekenhuizen. 

Als je ingeroosterd bent op de dag waarop van de zondagsdienst plaatsvindt, dan zorg je dat je gewoon op je werk bent in het ziekenhuis. 

Een zondagsdienst houdt in dat op een doordeweekse dag wordt gewerkt als ware het
een zondag. Dat betekent niet dat het feitelijk een zondag is. Je ontvangt dus geen onregelmatigheidstoeslag. Natuurlijk ontvang je wel de gebruikelijke onregelmatigheidsdienst voor werken in de avond of nacht, als je die dag ’s avonds of ’s nachts werkt. 
 

Nee. Als je in dienst bent bij een umc, val je onder de Cao UMC. Dit is een actie voor een Cao Ziekenhuizen, dus deelname heeft in jouw geval geen zin. Wel kun je je tijdens de zondagsdienst solidair tonen met je ziekenhuiscollega’s. 

We hopen ziekenhuisbestuurders en de NVZ duidelijk te maken dat ze met een beter voorstel moeten komen waarmee we terug naar de cao-tafel kunnen. We sluiten op voorhand echter niet uit dat er meer zondagsdiensten nodig zullen zijn om te NVZ te overtuigen dat goede arbeidsvoorwaarden meer dan ooit nodig zijn als we de huidige werknemers willen behouden en nieuwe zorgprofessionals willen aantrekken. 

Mochten meer zondagsdiensten nodig zijn, dan is het zaak als dat je ervoor zorgt tijdig bekend te maken bij het actiecomité dat je afdeling heeft besloten mee te doen aan de volgende ziekenhuisstaking. Zorg dat je op de hoogte blijft van de berichtgeving van je actiecomité en sluit je tijdig aan. 

Er is maandenlang door de vier vakbonden LAD/FBZ, NU ’91, FNV en CNV intensief overlegd met de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) over een nieuwe Cao Ziekenhuizen. De Cao Ziekenhuizen is van toepassing op medewerkers in algemene ziekenhuizen. Op de medisch specialisten werkzaam in de algemene ziekenhuizen is de AMS van toepassing. De AMS is een doorvertaling van de Cao Ziekenhuizen. 

Al na het eerste overleg in september 2022 bleek dat de voorstellen van de NVZ en de vakbonden ver uiteen lagen. Niet alleen qua salarisinzet maar ook op het gebied van gezond en veilig werken. Toen de partijen elkaar na het vijfde overleg nog steeds niet naderden, hebben de vakbonden voorgesteld een onafhankelijke voorzitter aan te stellen. Vervolgens hebben onder leiding van deze voorzitter nog twee overleggen plaatsgevonden in januari 2023. 

Op 30 januari leken de partijen na 17 uur intensief onderhandelen dicht bij een akkoord te zijn. De onderhandeldelegatie van de NVZ bleek in de nachtelijke uren echter geen mandaat te hebben van het NVZ-bestuur. De NVZ kwam vervolgens op 31 januari met een eindbod. Daarmee heeft ze het signaal afgegeven dat ze niet verder wil praten. Omdat het eindbod in onze ogen onvoldoende is, rest er geen andere optie dan een actietraject te starten. De vakbonden hebben de NVZ een ultimatum gestuurd om haar nog een allerlaatste kans te geven een streep te zetten door het eindbod. Helaas hebben ze daar geen gehoor aan gegeven. 

Er zijn meerdere redenen:

• De NVZ heeft een eindbod gedaan met een salarisverhoging van 13%: volgens de NVZ ‘ongekend hoog’ in de zorg. Die 13% geldt echter niet voor een periode van één, maar van twee jaar met verschillende ingangsdata. Werknemers krijgen 5% salarisverhoging per 1 februari 2023. Pas op 1 december, als het jaar bijna om is, krijgen werknemers de volgende 5% en op 1 september 2024 volgt nog eens 3%. Deze percentages gelden echter niet voor iedereen. Ze zijn namelijk afgetopt op 300 euro per keer in 2023 en op 180 euro in 2024. Afhankelijk van je inschaling word je in meer of mindere mate geraakt. Veel artsengroepen gaan er maar 3% per jaar op vooruit; ruim onder de 13% die de NVZ claimt te bieden. Het bod leidt tot koopkrachtverlies en dat is in strijd met ons arbeidsvoorwaardenbeleid. 
• De afgelopen twee cao’s (vanaf 2019) is ook loondifferentiatie toegepast. Uit solidariteit met lagere inkomensgroepen is een meerderheid van de LAD-leden daarmee akkoord gegaan, omdat we vonden dat verpleegkundigen, verzorgenden en andere functiegroepen er meer op vooruit moesten gaan. Dit keer ligt er echter een eindbod dat vergaande nivellering bevat en dat gaat een stap te ver. We vinden dat inkomenspolitiek niet aan de cao-tafel moet worden bedreven. 
• De salarisverhoging blijft ver achter bij de salarisverhoging in de umc’s (10% in 2023 voor iedereen). Hierdoor ontstaat een groot verschil in arbeidsvoorwaarden en een achterstand op de arbeidsmarkt voor de algemene ziekenhuizen. 
• Naast de salarisparagraaf bevat het eindbod een aantal andere tegenvallers. Zo wil de NVZ het generatiebeleid niet breder openstellen voor bijvoorbeeld medisch specialisten, maar juist verder inperken en alleen nog maar toegankelijk maken voor functies onder functiegroep 65. Onbegrijpelijk aangezien belastbaarheid niet afhankelijk is van je inkomen. Bovendien is de regeling nog maar net een halfjaar geleden ingevoerd. 
• Daarnaast heeft de NVZ alle andere beroepsspecifieke voorstellen niet gehonoreerd. Zo wil ze de normatieve werkweek voor aios niet strakker begrenzen. Ook wil ze de salaristabel voor aios niet uitbreiden met een extra trede. Verder wil ze de onregelmatigheidstoeslag (ORT) niet verhogen; functies boven functiegroep 65 krijgen nog steeds geen ORT. Tot slot is de NVZ niet bereid een stagevergoeding voor WO-stages en coschappen in te voeren. 
• Zorgprofessionals krijgen minder zeggenschap, terwijl werkgevers juist meer flexibiliteit krijgen bij de roosters. Ook wordt er flink gekort op vergoedingen die werknemers krijgen, zoals de verschoven diensttoelage. 

Loondifferentiatie houdt in dat lagere inkomensgroepen er meer op vooruitgaan dan de hogere inkomensgroepen. In 2019 was de Cao Ziekenhuizen de allereerste zorg-cao waarin het principe van loondifferentiatie is toegepast. We hadden daar toen begrip voor, omdat breed bekend was dat de salarissen van bijvoorbeeld verpleegkundigen en verzorgenden achterlagen op vergelijkbare functies in andere sectoren (1). Destijds wilde het kabinet geen extra geld vrijmaken voor lagere inkomensgroepen en dus werd het probleem aan de cao-tafel opgelost. Van de financiële ruimte die ziekenhuizen hadden, ging een relatief groot deel (2) naar de lagere inkomensgroepen. Dit ging ten koste van de hogere inkomensgroepen die bereid waren zich solidair op te stellen en een oplossing te bieden. 

LAD-leden stemden in 2019 in met die gedifferentieerde salarisverhoging, maar gaven wel aan dat hun solidaire opstelling geen vrijbrief is voor het toepassen van loondifferentiatie in de toekomst. Helaas was dat het wel. In de Cao Ziekenhuizen 2021-2023 (3) gebruikte de NVZ dezelfde tactiek, terwijl ze toen vanuit de overheid extra geld (4) ontving voor het repareren van de salarisachterstanden van middengroepen. Ook hiermee hebben LAD-leden uiteindelijk uit solidariteit met andere ziekenhuiscollega’s ingestemd. In het huidige eindbod past de NVZ voor de derde keer op rij loondifferentiatie toe en dit keer gaat die veel verder. Na de Cao Ziekenhuizen is ook in de huidige Cao UMC, Cao Gehandicaptenzorg en Cao VVT loondifferentiatie toegepast. 

1) Dit werd in 2021 bevestigd in het SER-advies Aan de slag voor de zorg, waaruit bleek dat de lonen in FWG- schalen 25 tot 60 zo’n 6 tot 9 procent achterliggen op vergelijke functies in andere sectoren.

2) Afspraken in de Cao Ziekenhuizen 2019-2021: Per 1 januari 2020 werden de salarissen tot en met functiegroep 55, trede 9 (ip-nr. 37) structureel verhoogd met 5%. De salarissen daarboven werden verhoogd met 4% plus 37 euro per maand. Per 1 januari 2021 werden de salarissen tot en met ip-nr 37 structureel verhoogd met 3%. De salarissen boven ip-nr. 37 werden verhoogd met € 116 bruto per maand.

3) Afspraken in de Cao Ziekenhuizen 2021-2023: Alle werknemers kregen per 1 januari 2022 een salarisverhoging van 2%: onvoldoende om de inflatie te dekken. Voor functiegroepen tot en met functiegroep 65 kon de inflatie wel worden gedekt door het toevoegen van extra treden en het ophogen van de aanvangstrede. Voor veel LAD-leden (SEH-artsen, klinisch chemici, klinisch fysici, klinisch technologen, ziekenhuisapothekers en ook medisch specialisten voor wie de loonafspraken werden doorvertaald in de AMS) betekende dat opnieuw koopkrachtverlies.

4) Brief van de minister van VWS, 23 september 2021.
 

We vinden dat iedereen recht heeft op een goede cao: of je nu veel of weinig verantwoordelijkheid draagt, met of zonder patiënten werkt en veel of weinig verdient. We zijn principieel tegen het bedrijven van inkomenspolitiek aan de cao-tafel. Een cao is gestoeld op het principe dat iedereen op dezelfde manier wordt behandeld. Daar komt bij dat de NVZ nu voor de derde keer op rij loondifferentiatie wil toepassen en dat het om veel verdergaande nivellering gaat dan in de vorige twee cao’s. Wij trekken hier daarom een grens. Werknemers mogen er met een nieuwe cao niet op áchteruitgaan. Alle zorgmedewerkers werken even hard en hebben recht op een goede cao. 

De ziekenhuizen komen in de problemen door onvoldoende correctie van inflatie en de stijgende energieprijzen; niet door exorbitante eisen van de vakbonden. Adviesbureau KPMG heeft berekend dat de eisen van de vakbonden ziekenhuizen dit jaar ongeveer 800 miljoen euro zouden kosten, maar die raming is eenzijdig. Zo wordt in de raming niet meegenomen wat het hoge ziekteverzuim en de inhuur van zzp’ers (door het personeelstekort) ziekenhuizen nu al extra kost.  

Natuurlijk hebben wij oog voor de financiële positie van zorginstellingen, maar een werkgever moet zich daar niet achter verschuilen. Vanaf de allereerste onderhandeldag heeft de NVZ aangegeven dat de financiële ruimte beperkt is, zonder op een constructieve manier met de vakbonden te willen kijken wat we kunnen doen om de hoge werkdruk in de zorg het hoofd te bieden. Nu niet investeren in zorgprofessionals is kortetermijndenken. Het ziekteverzuim is hoog en de personeelstekorten lopen nog altijd op. Als de NVZ niets doet om bestaande ziekenhuismedewerkers te behouden en nieuw personeel aan te trekken, vrezen we dat het werken in een ziekenhuis steeds onaantrekkelijker wordt. Met nog meer uitval en uitstroom tot gevolg. Daar is de zorg niet bij gebaat.
 

Neem contact op via bureau@lad.nl of bel 088 - 13 44 112.