Digitale consultatie tussen huisarts en medisch specialist

In plaats van tussen de bedrijven door te bellen met een drukke en gehaaste medisch specialist, kunnen huisartsen in Groningen hun collega in het ziekenhuis nu rustig digitaal consulteren. Cardioloog Christiane Geluk vertelt hoe een innovatieve manier van digitale consultatie huisartsen ondersteunt om meer patiënten in de eerste lijn de hulp te bieden die ze nodig hebben.

Stel je hebt als huisarts een geriatrische patiënt met hartfalen op je spreekuur en overweegt de medicatie aan te passen. Omdat het een patiënt met comorbiditeit betreft wil je graag eerst even polsen hoe de cardioloog daarover denkt. ‘Vroeger pakte je dan de telefoon om de dienstdoende medisch specialist te bellen’, vertelt Christiane Geluk, cardioloog in het Martini Ziekenhuis. ‘Meestal kreeg je dan een drukke dokter aan de lijn, die niet alle relevante informatie bij de hand had. Het advies kon dan ook zijn om de patiënt voor de zekerheid toch maar te verwijzen.’

Veilige tool

Sinds mei 2018 gaat dat anders in het Martini Ziekenhuis. De Groninger Huisartsen Coöperatie (GHC), met ruim 250 aangesloten huisartsen de grootste coöperatie in de provincie, plus een aantal andere coöperaties (zoals de HZD in Drenthe en IZER in Rotterdam) maken gebruik van digitaal consulteren via het veilige digitale programma VIPLive. Dit is een module die aansluit op het Huisartsen Informatiesysteem (HIS). Via VIPLive kan de huisarts ‘met 1 druk op de knop’ vragen stellen aan een medisch specialist in het Martini Ziekenhuis en daarbij - na toestemming van de patiënt - relevante patiëntinformatie delen, zoals bijvoorbeeld een ECG. Elke digitale consultatie wordt via VIPLive vastgelegd in het systeem van zowel de huisarts als het ziekenhuis en automatisch gedeclareerd bij de zorgverzekeraar.

Geluk: ‘Huisartsen kunnen ons consulteren over patiënten die zijn terugverwezen naar de eerste lijn, maar ook over nieuwe patiënten die niet eerder gezien zijn door de medisch specialist. Het gaat om niet-spoedvragen – bij spoed blijft direct bellen het devies – die binnen 2 werkdagen beantwoord worden door de betreffende specialist. In de praktijk lukt het meestal om de vraag dezelfde dag digitaal te beantwoorden.’

Ketenzorg boezemfibrileren

Deze digitale consultatie is een initiatief van de cardiologen in het Martini Ziekenhuis en de Groninger Huisartsen Coöperatie en komt voort uit de ketenzorg rondom atriumfibrilleren. ‘We wilden een veilige digitale tool ontwikkelen waarmee cardiologen huisartsen kunnen ondersteunen bij de zorg voor stabiele patiënten met atriumfibrilleren’, legt Geluk uit. ‘De tool werkte zo goed dat we al snel besloten de digitale ondersteuning te verbreden naar meerdere cardiologiepatiënten en vervolgens naar andere medische specialismen. Inmiddels zijn 14 specialismen actief aangesloten, en de psychiaters haken binnenkort ook aan. De digitale consultatie is uitgebreid naar alle ziekenhuizen in Groningen en Drenthe.’

Tijd, geld en ongemak

Huisartsen, medische specialisten, patiënten…: alle betrokkenen profiteren van deze vorm van digitaal consulteren. Geluk: ‘Huisartsen zijn verzekerd van een snel en adequaat antwoord op hun vragen en kunnen daardoor meer patiënten in de eerste lijn behandelen. Medisch specialisten krijgen meer ruimte om zich te concentreren op de complexere problematiek. En mocht het advies zijn om de patiënt toch maar door te verwijzen, dan kunnen ze de huisarts vragen alvast diagnostisch onderzoek in te zetten. Zo zijn minder consulten nodig en kunnen ze sneller een behandeling inzetten.’

Ook de patiënt heeft profijt van de digitale consultatie. Hij of zij hoeft in veel gevallen niet naar het ziekenhuis maar kan verantwoord in de eerste lijn behandeld worden. Dichtbij huis, in een vertrouwde omgeving. Dat scheelt ongemak, tijd én geld, want het digitale consult tussen huisarts en specialist wordt vergoed door de zorgverzekeraar, maar gaat niet van het eigen risico af. ‘De keuze voor behandeling bij de huisarts of medisch specialist komt voort uit samenspraak tussen de patiënt, de huisarts en de afspraken met de tweede lijn’, vervolgt Geluk. ‘Het uitgangspunt is dat de patiënt het gevoel heeft in goede handen te zijn. Het gaat om de juiste zorg op de juiste plek voor de patiënt.’

Over de drempel

Dat de nieuwe vorm van consultatie aanslaat bij de huisartsen, blijkt uit de gestage toename die het ziekenhuis signaleert. Bij Cardiologie groeide het aantal digitale consultaties van 341 patiënten in 2018 naar 637 in 2019. En eind mei 2020 stond de teller ziekenhuisbreed op 2260 consultaties.

Geluk voorziet een verdere toename: ‘Nog niet alle huisartsen hebben deze werkwijze omarmd. Van de GHC-huisartsen heeft 73 procent al eens gebruikgemaakt van VIPLive. We hopen die andere 27 procent ook over de drempel te helpen. Sommige huisartsen zijn gewend om de telefoon te pakken als ze een vraag hebben over een patiënt. Daar is ook altijd een medisch specialist voor beschikbaar, maar die zit niet rustig te wachten op dat telefoontje en heeft niet alle relevante informatie voorhanden op dat moment. Huisartsen moeten het vertrouwen krijgen dat een vraag stellen via VIPLive een kwalitatief beter antwoord oplevert dan zo’n ad hoc telefoontje tussendoor. Ik heb er vertrouwen in dat dat een kwestie van tijd is. Verder willen specialisten en huisartsen de komende periode kijken hoe het werkt als de medisch specialist de huisarts een vraag stelt via VIPLive. Dus communicatie de andere kant op, van specialist naar huisarts. We verwachten dat dit het contact met de huisarts laagdrempeliger maakt en dat we hiermee tijd kunnen besparen’.

Hoofdbehandelaarschap

De voordelen zijn evident, maar harde effecten van digitale consulten tussen eerste en tweede lijn, zijn moeilijk te meten. Geluk: ‘Wij hebben te maken met een sterk vergrijzende populatie en het algemene beeld toont een toename van het aantal verwijzingen naar het Martini Ziekenhuis. Mogelijk remt VIPLive die groei iets af, dat weten we niet. Bij het ketenzorg atriumfibrilleren project heeft de digitale consultatie duidelijk bijgedragen aan de verschuiving van het hoofdbehandelaarschap van cardioloog naar huisarts. Ik denk dat dat zeker te maken heeft met de goede ketenafspraken die we met de eerstelijnszorg hebben. We hopen dezelfde trend te gaan zien bij andere ziektebeelden en specialismen.’

Bekijk meer voorbeelden van de juiste zorg op de juiste plek