‘Deze beweging is groter dan het ziekenhuis’

Twee jaar geleden besloot het Franciscus Gasthuis & Vlietland serieus aan de slag te gaan met de ‘juiste zorg op de juiste plek’. Nu is het tijd voor fase II: het structureel inbedden van de beweging in de hele organisatie én in de samenwerking met de zorgpartners. ‘Deze beweging is groter dan het ziekenhuis’, zeggen Esther Alders (kinderarts) en Rose Marijn Teeuw (kno-arts), bestuursleden van de Specialisten Coöperatie Franciscus.

‘We wilden de beweging naar de juiste zorg op de juiste plek aanjagen binnen de hele ziekenhuisorganisatie. Dat lukt niet als je het op z’n natuurlijke beloop laat. Dus hebben we vanuit de specialistencoöperatie een projectmanager aangesteld.’ Esther Alders doet in heldere bewoordingen uit de doeken hoe verantwoordelijk de medische staf zich voelt om juiste zorg op de juiste plek mainstream te maken binnen de eigen organisatie en een leidende rol pakte in de aansturing ervan. De projectmanager en het projectteam schreven een missie en visie, bouwden een programmastructuur op en coördineerden tal van projecten. ‘Als bestuur hebben we ons vooral gericht op het vergroten van de bewustwording binnen het ziekenhuis’, vult Rose Marijn Teeuw aan. En dat is goed gelukt. Het ‘JZOJP-gedachtegoed’ heeft inmiddels vaste voet aan de grond binnen het ziekenhuis, en het projectteam draagt steeds meer activiteiten over aan de lijnorganisatie. Teeuw: ‘Het projectmatige is er wel vanaf. We zijn bezig met de tweede fase. Alle vakgroepen nemen activiteiten voor de juiste zorg op de juiste plek structureel mee in hun jaarplannen, en de voortgang is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de medisch managers en de directeuren zorg.’

Directe toegang

Samen met de vakgroepen boekte het projectteam in die eerste twee jaar concrete resultaten. Denk aan telemonitoring bij cardiologie en longgeneeskunde, digitale meekijkconsulten voor de huisartsen bij vrijwel alle specialismen - die het afgelopen jaar een extra boost kregen als gevolg van de coronapandemie. Een mooi voorbeeld is ook de Directe Toegang Radiodiagnostiek (DTR) waarbij huisartsen op de huisartsenpost (HAP) bij verdenking van een botbreuk direct een foto aanvragen bij de radiologie. Alleen patiënten die werkelijk een botbreuk blijken te hebben, worden doorverwezen naar de SEH. Dit zorgt ervoor dat de patiënt niet onnodig langer hoeft te wachten op de SEH en levert op jaarbasis een besparing van 363.000 euro op. Een ander resultaat is dat huisartsen rechtstreeks een oogmeting kunnen aanvragen bij de optometristen, zonder tussenkomst van een oogarts. Ook dat levert een flinke besparing van zorgkosten op én voorkomt wachtlijsten bij de oogartsen, die meer tijd krijgen voor de complexe zorg.

Patronen doorbreken

Het zijn mooie opbrengsten, die evenwel niet zonder slag of stoot tot stand kwamen, stellen beide bestuursleden. Alders: ‘Iedereen is zich bewust van het belang van de juiste zorg op de juiste plek. Maar het vereist wel dat je bestaande patronen doorbreekt. Het heeft soms ook iets tegennatuurlijks voor dokters: zorg die je altijd als zinvol hebt gezien, overlaten aan de huisarts of de patiënt zelf. Er is veel overleg nodig, met tal van partijen. Het vertrouwen over en weer is er niet automatisch, daar moet je aan werken. Dat kost een hoop energie en de werkdruk is hoog. En dan zijn er nog de praktische randvoorwaarden: toegang krijgen tot elkaars systemen en patiëntendossiers, het financieel goed regelen.’

Zorg herdefiniëren

‘Als medisch specialist nemen wij onze verantwoordelijkheid in het ziekenhuis én daarbuiten. We trekken er flink aan, maar de JZOJP-beweging is groter dan het ziekenhuis’, vervolgt Teeuw. ‘Het gaat er

uiteindelijk om dat we de zorgketen rondom de patiënt zo inrichten dat deze altijd de juiste zorg op de juiste plek krijgt. We zouden met elkaar moeten herdefiniëren welke zorg thuis, in de eerste, de tweede en de derde lijn geboden kan worden. Dat vraagt afstemming en overleg met alle zorgpartijen in de keten, de huisartsen, de ggz- en vvt-instellingen, de zorgverzekeraars en de gemeente. Iedereen in de keten moet de JZJOP-gedachte omarmen en zich inzetten om de bestaande schotten neer te halen voor de patiënt. Wat daarbij zal helpen is om gezamenlijk een regionale zorgvisie te ontwikkelen.’

Alders en Teeuw maken duidelijk hoe groot de ambities zijn, maar vragen zich ook af hoe ver de rol en verantwoordelijkheid van de medisch specialisten strekt. Alders: ‘We hopen met onze inspanningen een olievlek te creëren die zich over de hele zorgketen uitbreidt.’

Verstandige keuzes geïmplementeerd

Natuurlijk richten de medisch specialisten zich nadrukkelijk ook op hun patiënten. ‘Het is erg belangrijk dat je patiënten meeneemt in deze transitie’, zegt Alders. ‘Patiënten hebben een bepaald verwachtingspatroon naar de zorgprofessionals. Een COPD-patiënt wil misschien liever vier keer per jaar bij de longarts komen omdat hij dat gewend is, dan thuismetingen doen in combinatie met een teleconsult. En sommige patiënten hebben thuis geen laptop of kunnen daar niet mee overweg. De juiste zorg is dus niet altijd voor iedereen op dezelfde plek. We moeten daarover het gesprek aangaan.’
Met andere woorden: juiste zorg op de juiste plek staat niet los van trajecten als Samen Beslissen en Verstandige Keuzes. Teeuw: ‘Binnen ons ziekenhuis hebben alle vakgroepen verstandige keuzes geïmplementeerd. De Verstandige keuzes van de wetenschappelijke verenigingen helpen om het gesprek te voeren over wat de best passende zorg is op het juiste moment. Deze gesprekken dragen bij aan de transformatie naar juiste zorg op de juiste plek. Feitelijk vormt Samen Beslissen de basis onder ons JZOJP-programma.

Sinds juli 2019 vertegenwoordigt de Specialisten Coöperatie Franciscus (SCF) de volledige medische staf van ruim 300 medisch specialisten binnen Franciscus Gasthuis & Vlietland. De coöperatie verenigt zowel de specialisten in dienstverband als de vrijgevestigde specialisten en vormt namens hen het aanspreekpunt voor de Raad van Bestuur. Franciscus Gasthuis & Vlietland heeft twee ziekenhuislocaties, drie poliklinieklocaties plus een polikliniek interne geneeskunde in het Oogziekenhuis.

Lees meer interviews, bekijk video's en andere voorbeelden