Clusteraanpak bij Epilepsierichtlijnen

Met modulair onderhoud in clusters worden medisch-specialistische richtlijnen versneld geactualiseerd zodat dokters sneller toegang hebben tot de meest recente kennis. Deze werkwijze wordt geleidelijk ingevoerd voor alle medisch-specialistische richtlijnen. Het cluster Epilepsie dat bestaat uit de richtlijn Epilepsie, de richtlijn Dravetsyndroom en de richtlijn Status epilepticus, is voorloper met deze werkwijze.

Clusters stroomlijnen richtlijnherziening

Traditioneel kost het herzien van richtlijnen veel tijd, omdat alle modules (hoofdstukken van richtlijnen) in één keer worden herzien. Zo’n omvangrijk project duurt meestal zo’n drie jaar. Om sneller te kunnen inspelen op nieuwe ontwikkelingen, worden clusterwerkgroepen opgezet die losse modules herzien. Een cluster omvat meerdere richtlijnen over hetzelfde onderwerp waar medisch specialisten met verschillende relevante expertisegebieden aan werken. Jaarlijks worden circa vijf modules uit de richtlijnen binnen het cluster herzien. Nieuwe kennis komt zo sneller in richtlijnen en vervolgens op de werkvloer terecht. 

Aanpak

De aanpak voor het actualiseren van modules binnen clusters kent verschillende fasen, waarbij het Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten een coördinerende rol heeft. De clustergroep prioriteert welke modules herzien worden. Om de selectie van te herziene modules te vergemakkelijken heeft het Kennisinstituut een speciale prioriteringstool ontwikkeld. De geselecteerde modules die geactualiseerd moeten worden, worden door clusterleden (van wie er een tweetal per module optreedt als penvoerder) opnieuw onder de loep genomen. Er wordt een literatuursearch verricht, de studies uit de literatuursearch worden geselecteerd en geanalyseerd, en de resultaten worden aangevuld met praktijkinzichten en context-analyse. Op basis hiervan worden aanbevelingen opgesteld. Tot slot doorlopen de geactualiseerde modules een commentaar- en autorisatiefase. Tijdens de commentaarfase kan er weer een nieuwe onderhoudscyclus worden gestart.

Resultaat

Het cluster Epilepsie is de eerste clusterwerkgroep die in mei 2025 de vijfde cyclus ingaat. Omdat de verschillende medisch specialisten samen optrekken en de verantwoordelijkheid voor de inhoud dragen is de betrokkenheid groot. Dat zorgt voor een soepel proces. Daardoor is de clusterwerkgroep extra gemotiveerd en konden er tot nu toe elk jaar vijf modules worden herzien.

De clusteraanpak levert diverse voordelen op:

• Snellere actualisering van richtlijnen: na de initiële tijdsinvestering voor het vormen van de clustergroep kunnen jaarlijks circa vijf modules worden herzien.
• Continue toegang tot actuele kennis voor artsen: de meest recente inzichten zijn sneller beschikbaar in de richtlijnen via richtlijnendatabase.nl.
• Centraal punt van expertise: de multidisciplinaire clustergroep kan fungeren als aanspreekpunt voor vragen over het onderwerp, of ondersteunen of adviseren bij kwesties die bij de wetenschappelijke verenigingen terechtkomen. Voorbeelden hiervan uit het cluster Epilepsie zijn vragen rondom medicatie-doseringen bij jonge kinderen vanuit de huisartsen, of meedenken over veranderingen in wetgeving rondom rijgeschiktheid bij het gebruik van anti-aanvalsmedicatie. Het cluster maakt daarmee een vertaling van richtlijn naar de praktijk, die voor alle partijen een meerwaarde heeft.
• Directe betrokkenheid van patiëntvertegenwoordigers: in de clusterstuurgroep zit een vertegenwoordiger van de betrokken patiëntenorganisatie, waardoor de patiëntenorganisatie actief betrokken is bij het cluster.
• Snelle reactie op ontwikkelingen: de clustergroep kan direct inspelen op actuele ontwikkelingen.

Voor het cluster Epilepsie heeft de aanpak ook al een aantal andere voordelen opgeleverd. Er wordt ook gekeken naar kennisvragen. Als de NVN de kennisagenda wil updaten, dan kunnen kennisvragen specifiek voor epilepsie door het cluster aangeleverd worden. Daarnaast publiceert het cluster elk jaar in het Tijdschrift voor Neurologie en Neurochirurgie welke nieuwe inzichten zijn opgedaan en wordt er beoordeeld of informatie op Thuisarts.nl en in de keuzekaarten een update nodig heeft. Een laatste ontwikkeling is dat het cluster regelmatig meekijkt naar de inhoud van de medical audits over epilepsie. Daarin beoordelen zij wat er bij visitaties gecontroleerd wordt op basis van de richtlijn en doen zo nodig suggesties voor aanpassingen. Zo worden twee kwaliteitsinstrumenten aan elkaar gekoppeld.

Meer informatie over dit project

Meer informatie over deze werkwijze bij richtlijnontwikkeling vind je op de Richtlijnendatabase. Ook kun je contact opnemen met Floor Willeboordse, senior adviseur en projectleider modulair onderhoud, via f.willeboordse@kennisinstituut.nl.