Aan de start: Revalidatiearts Gomar Bos
Het is knap lastig je aan een protocol te houden in tijden van corona, weet revalidatiearts Gomar Bos. ‘Je kunt niet simpelweg zeggen, zo gaan we het doen.’
Hoe kwam je terecht in de revalidatiegeneeskunde?
‘Ik zit al jaren op volleybal en zie dat veel sporters kampen met blessures. Toen ik tijdens mijn oudste coschap Orthopedische Chirurgie ontdekte dat ik eigenlijk liever daarmee iets wilde doen en tegelijk meer tijd voor mijn privéleven zou overhouden, switchte ik naar sport en beweging.’
Wat bevalt je aan die keuze?
‘Vooral de samenwerking in een multidisciplinair team en het intensieve patiëntencontact.’
Wierp de onbekendheid van COVID-19 een schaduw op de revalidatie?
‘Absoluut. Sommige patiënten hadden bijvoorbeeld al zuurstof nodig als ze rechtop zaten. Onbekend terrein voor ons, waarin we snel moesten bijscholen.’
Hoe bepaal je de beste therapie voor een coronapatiënt?
‘Mensen hebben bijvoorbeeld geheugenverlies, bloedklonters in de longen of uitval aan één kant van het lichaam. Vaak in combinatie. Die variatie stelt je voor talloos veel therapeutische keuzemogelijkheden. Je kunt ook niet simpelweg zeggen: “Zo gaan we het doen.” Je moet je plannen nogal eens aanpassen.’
Zitten protocollen je in de weg?
‘Je slaat de spijker op z’n kop, dat is verdomd lastig. Natuurlijk probeer je een protocol te volgen, maar die zijn geschreven naar een bekend ideaal.’
Wat ben je door je ervaring tijdens de crisis anders gaan bekijken?
‘Digitale consulten zijn in een stroomversnelling terechtgekomen. Je bereikt meer mensen en bespaart op de zorgkosten, maar ik blijf mijn patiënten eerlijk gezegd toch het liefst live zien.’
Welke coronapatiënt staat je nog het meest bij?
‘Een oudere man die na negen weken ic-zorg sterk vermagerd, verzwakt en met doorligwonden op zijn borstkas bij me kwam. Aan het begin had hij overal zuurstof bij nodig, zelfs tijdens het eten. Memorabele momenten waren dat hij kon gaan zitten, en later kon staan. Na tien weken liep hij het revalidatiecentrum uit. Toen moest ik echt even slikken.’
Je ultieme euforie?
‘Ja, maar het raakt me ook als patiënten vol motivatie eigen plannen aandragen, wetende dat het revalidatieproces wel anderhalf jaar kan duren. En ik word blij van goede resultaten, zonder teleurgesteld te raken als die uitblijven. Als lopen niet lukt, kijk ik of een patiënt zich anders kan verplaatsen. Ik denk aan wat wél kan.’
Bouw je als revalidatiearts een persoonlijke band op?
‘Ik kan beter dokterservaring en levenswijsheden opdoen als ik een persoonlijke band met patiënten aanga.’
Wanneer durf jij een patiënt los te laten?
‘Zodra ik weet dat iemand zelf aan de bel trekt als het nodig is. Ik maak ook bijna nooit een vervolgafspraak. Maar zolang ik denk dat iemand die verantwoordelijkheid niet aankan, hou ik de touwtjes zelf in handen.’
Loslaten lukt dus niet altijd?
‘Mensen die zichzelf niet goed verzorgen kunnen binnen de kortste keren wondjes krijgen. Ik probeer die pijn voor te zijn - ik wil mezelf graag in de spiegel kunnen blijven aankijken.’
Je krijgt ook te maken met rouwverschijnselen van ex-patiënten. Heb je dat tijdens de opleiding geleerd?
‘Daar oefen je met lotuspatiënten en het helpt ook dat je onder begeleiding je eigen communicatiestijl ontwikkelt.’
Wat heb je tijdens de coronacrisis meegekregen van ervaren collega’s?
‘Omgang met stressvolle situaties. Er moest ongekend veel uit de grond gestampt worden. Ervaren specialisten speelden daar goed op in.’
Wat leren zij van jou?
‘Als jonge arts hou ik mijn vakliteratuur bij via platforms als Twitter, podcasts en Google Trends. Ik merk dat deze manier onder oudere specialisten nog niet gebruikelijk is, dus dat probeer ik mee te geven.’
Leren getroffen mensen genoeg van hun intense ziekteperiode en revalidatie?
‘Ik wees ex-coronapatiënten met obesitas en longproblemen door roken op een gezond leefpatroon. Maar gedragsverandering is helaas niet vanzelfsprekend. Dat hun ervaring geen garantie biedt voor een ommezwaai houdt me bezig als revalidatiearts.’
Gomar Bos
- Revalidatiearts bij Basalt in Den Haag
- Geboren in Leuven op 18 augustus 1990
- Studie Geneeskunde in Leuven (2008-2015)
- Opleiding tot revalidatiearts in Rotterdam (2016-2020)
- Woont samen en heeft een dochter van vier maanden
- Volgt de podcast British Journal of Sports Medicine (BJSM)
- Favoriete comedy: Forgetting Sarah Marshall