‘Beschouw transformaties als een kans’
Het verkleinen van de zorgkloof, dat is het belangrijkste doel van de transformatieplannen van Amphia. Robert Wagenmakers, voorzitter van de raad van bestuur, en Anneke Borst, gynaecoloog en voorzitter van het medisch specialistisch bedrijf, vertellen hoe zij medisch specialisten betrekken bij veranderingen binnen hun organisatie én bij de samenwerking met ketenpartners in de regio.
‘In West-Brabant hebben we, net als in de rest van Nederland, te maken met een groeiende zorgkloof. Aan de ene kant neemt de vraag naar zorg toe door de dubbele vergrijzing en een toenemend aantal patiënten met multimorbiditeit. Daar komt bij dat technologische ontwikkelingen in de medische zorg steeds meer mogelijk maken. Aan de aanbodkant dreigt een groeiend personeelstekort, een hoge belasting van zorgpersoneel en minder mantelzorgers’, vertelt Wagenmakers. ‘Dit regiobeeld hebben we visueel gemaakt en onder de aandacht gebracht bij al onze zorgprofessionals. We merkten dat het urgentiebesef bij collega’s daardoor groter werd. Mensen zien in dat we actie moeten ondernemen om de zorgkloof te dichten om niet alleen nu, maar ook in de toekomst ons werk goed te kunnen blijven doen en de zorg toegankelijk en betaalbaar te houden.’
Strategisch plan
In het najaar van 2022 lanceerde Amphia een nieuw strategisch plan. ‘Voorafgaand aan dit plan hebben alle zorgprofessionals uit onze organisatie kunnen meedenken over de richting die we de komende jaren op willen. Dat gebeurde onder andere tijdens teamoverleggen, inspiratiesessies en strategiedagen. We hebben medisch specialisten expliciet gevraagd naar de problemen die ze tegenkomen in hun werk en wat zij nodig hebben om deze op te lossen. Hierdoor werd inzichtelijk wat er leeft binnen onze organisatie en dit hielp ons om focus aan te brengen’, legt Borst uit. ‘Uitgangspunt in ons plan is de patiëntreis: welke route legt een patiënt af en wat kunnen we doen om deze reis te optimaliseren? Er ontstonden gelijk een paar mooie initiatieven op het gebied van passende zorg. Denk aan thuismonitoring, of het aanbieden van digitale consulten. Een ander voorbeeld is prehabilitatie, waarbij patiënten vóór de operatie een programma volgen om fitter te worden. Dit bevordert het herstel ná de operatie en verkleint de kans op complicaties.’
Regionale samenwerking
Dat de lancering van het strategisch plan samenviel met het Integraal Zorgakkoord (IZA), ziet Wagenmakers als een voordeel. ‘Samenwerking met ketenpartners in de regio was al onderdeel van onze strategie en nu kunnen we dat ook verankeren in het regioplan. Bovendien vormt het IZA een extra stimulans om door te gaan met een aantal mooie regionale initiatieven.’ Een van die initiatieven is Annature geboortezorg, een unieke samenwerking tussen gynaecologen en kinderartsen van Amphia, verloskundigen, kraamzorgorganisaties en echocentrum Focus. Binnen deze integrale geboortezorg is sprake van een zeer professionele samenwerking. Er worden gezamenlijk protocollen gemaakt, er wordt intensief samengewerkt op gebied van wetenschap en innovaties en er wordt gewerkt in een patiëntendossier, waardoor informatie over zwangerschap voor iedereen toegankelijk is. Dit alles gebeurt via een integrale bekostiging. Hierdoor wordt een kwaliteitsverbetering en patiënttevredenheid bereikt die de partijen in hun eentje niet voor elkaar zouden krijgen’, legt Borst uit. Een ander voorbeeld is de regionale zorg voor patiënten met hartfalen en boezemfibrilleren. Sinds maart vindt er op de huisartsenpost in Oosterhout een wekelijks spreekuur plaats waarin patiënten met deze klachten terecht kunnen bij de verpleegkundig specialist. Zo kunnen patiënten dichter bij huis terecht voor laagcomplexe cardiologische zorg en hoeven ze hiervoor niet naar het ziekenhuis toe.
Succesfactoren
Eén van de cruciale succesfactoren die bijdragen aan het succes van zorgtransformaties is volgens Wagenmakers de gelijkgerichtheid tussen medisch specialisten en de raad van bestuur van Amphia. ‘Door bestuurlijke en medisch inhoudelijke zaken bij elkaar te brengen, ontstaat een gemeenschappelijk beeld. Daardoor kunnen we daadkrachtig en slagvaardig opereren’. Borst vindt het belangrijk om zorgtransformaties positief te benaderen. ‘Mensen beschouwen veranderingen vaak als bedreigend, terwijl het juist kansen biedt om de zorg mooier en beter te maken. Dankzij de samenwerking met de VVT-sector en huisartsen is binnen Amphia bijvoorbeeld meer aandacht gekomen voor het levenseinde. Als arts heb je de neiging om te blijven doorbehandelen, terwijl dat de kwaliteit van leven niet altijd ten goede komt. We hebben nu een traject lopen dat zich richt op palliatieve zorg en waarbinnen veel aandacht is voor de wensen van de patiënt.’ Een ontwikkeling die de afgelopen periode ook een vlucht heeft genomen is het inzichtelijk maken van capaciteitscijfers en de uitwisseling daarvan met ketenpartners in de regio. ‘We kunnen de eerste-, tweede- en derdelijnszorg daardoor beter op elkaar afstemmen en dat werkt zowel in het voordeel van de patiënt als van de zorgprofessional’, legt Borst uit. Wagenmakers en Borst hebben tot slot nog een laatste belangrijk advies: ‘Wacht niet tot de buitenwereld wat gaat doen, maar ga als organisatie zèlf aan de slag. Dan spreidt die olievlek zich vanzelf uit.’
Robert Wagenmakers
Robert Wagenmakers is sinds 1 juni 2023 voorzitter van de raad van bestuur van Amphia. Daarvoor werkte hij als orthopedisch chirurg en was hij bestuurslid en voorzitter van het medisch specialistisch bedrijf Amphia (MSB-A).
Anneke Borst
Anneke Borst is voorzitter van het medisch specialistisch bedrijf Amphia (MSB-A). Daarnaast is ze gynaecoloog met speciale aandacht voor minimaal invasieve chirurgie.
Bestuursraad
De raad van bestuur en het bestuur van het MSB-A werken met elkaar samen in de Bestuursraad. De leden van de Bestuursraad maken afspraken over hoe Amphia de beste medische zorg biedt.
In het plan van Amphia staan vijf strategischte thema’s centraal:
1. De professional (genoeg professionals, werk doen dat bij je past, opleiden en ontwikkelen, veilige sfeer)
2. Patiëntenzorg (langer gezonder, juiste patiënt, juiste zorg, juiste plek)
3. Samenwerking (binnen Amphia en met ketenpartners)
4. Wetenschap en techniek (onderzoek, innovatie, techniek)
5. Duurzame bedrijfsvoering (milieu en klimaat, wendbare organisatie, werken met gegevens).
Hoe positioneer ik passende zorg en hoe krijg ik hier aandacht voor binnen mijn team/vakgroep/in mijn ziekenhuis?
Breng het regiobeeld onder de aandacht bij zorgprofessionals en vraag aan de hand daarvan om mee te denken over passende zorg. Stimuleer vervolgens initiatieven die daaraan bijdragen, hoe klein ze soms ook zijn.
Hoe betrek ik mijn collega’s?
Gelijkgerichtheid tussen medisch specialisten en de raad van bestuur is cruciaal voor het realiseren van passende zorg en juiste zorg op de juiste plek. Via deze structuur kunnen medisch specialisten beter medeverantwoordelijkheid dragen en samen met het ziekenhuis zorgen voor hoge kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van zorg. Geef daarnaast zorgprofessionals met goede initiatieven het bestuurlijk vertrouwen én mandaat om hun plannen uit te voeren.
Hoe ga ik om met weerstand voor verandering en met de ‘not invented here’ syndrome?
Bewustwording is het belangrijkste middel om weerstand te overwinnen. Maak inzichtelijk wat er gebeurt als je doorgaat op de ingeslagen weg en laat zien waarom dit niet toekomstbestendig is. Creëer een gevoel van urgentie om de zorg anders in te richten. Vervolgens is het essentieel om mensen mee te laten denken over wat er nodig is om de zorg te verbeteren en daarmee hun eigen werk leuker te maken.
Welke tips en trics zijn er?
- Confronteer zorgprofessionals met het regiobeeld en maak dit visueel.
- Laat professionals meedenken én meepraten over de richting van de organisatie.
- Zet de patiëntreis centraal in alles wat je doet. Welke route legt een patiënt af en hoe kun je die optimaliseren?
- Zorg dat je capaciteitscijfers op orde zijn en deel deze cijfers ook met ketenpartners. Zo kun je de eerste-, tweede- en derdelijnszorg beter op elkaar afstemmen.
- Vraag aan zorgprofessionals waar zij tegenaan lopen in hun huidige werk en wat zij nodig hebben om hier verandering in aan te brengen.
- Laat ook andere mensen het verhaal vertellen, in plaats van dit alleen bij bestuurders en managers te beleggen. Dit draagt bij aan meer urgentiebesef.
- Geef zorgprofessionals met goede initiatieven het bestuurlijk vertrouwen én mandaat om hun plannen uit te voeren.
- Zie transformaties in de zorg niet als een bedreiging, maar juist als een kans om de zorg mooier en beter te maken.
Met wie kan ik contact opnemen over dit ziekenhuis?
Voor meer informatie over Amphia kun je contact opnemen met Conny Feskens, business partner communicatie: communicatie@amphia.nl.
Hoe ziet het regiobeeld eruit?
- De belangrijkste inzichten uit het regiobeeld West-Brabant zijn:
- Er is een relatieve en absolute toename van het aantal ouderen in de regio.
- Er is een toenemend tekort aan mensen die de zorg kunnen leveren die nodig is, waarbij het verwachte personeelstekort hoger is dan het landelijk gemiddelde.
- Psychische klachten, stress en eenzaamheid komen bij bepaalde bevolkingsgroepen in de regio veel voor. Er wordt minder vaak eigen regie over het leven ervaren dan in de rest van Nederland.
- Leefstijl-gerelateerde aandoeningen hebben een hoge prevalentie in de regio, wat onder andere een gevolg is van overgewicht, te weinig bewegen en meer ervaren stress.
- In de regio zijn 1300 gezinnen met meervoudige problematiek en ligt het aandeel potentieel kwetsbare ouders in sommige wijken erg hoog. Dit heeft invloed op een kansrijke start in het leven en kan later leiden tot een groter beroep op formele zorg.
- De ervaren werkdruk onder huisartsen is hoog en zal naar de toekomst toe verder toenemen. Daarnaast ontstaat er bij zowel de wijkverpleging als huisartsen een steeds groter tekort aan professionals.